فیلم سینمایی «مزارشریف» با هدف بررسی پیوندهای فرهنگی دو ملت ایران و افغانستان، به همت خانه ادبیات افغانستان و با همكاری سازمان توسعه سینمایی سوره، برای اهالی فرهنگ و ادب، دانشجویان و شماری از مهاجران افغانستانی در حوزه هنری به نمایش گذاشته شد.
پس از نمایش فیلم نشستی با حضور منوچهر شاهسواری تهیه كننده فیلم و شوكت علی محمدی نویسنده و پژوهشگر افغانستانی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، شوكت علی محمدی پژوهشگر و نویسنده افغانستانی گفت: به طور طبیعی عمق دردی كه بر مردمان ما رفت در فیلم «مزارشریف» به نمایش درنیامده و تنها گوشه ای از مصائب مردم افغانستان به تصویر كشیده شده است كه با توجه به موضوع فیلم چنین انتظاری هم نمی‌رود.
او تاكید كرد: افغانستانی‌ها هویت خود را فرهنگی و تمدنی تعریف كرده‌اند و پای آن هم ایستاده‌اند. ملت افغانستان هرجا زبان فارسی حضور داشته باشد آنجا را غربت نمی‌دانند و احساس می‌كنند در وطن خودشان هستند اما هویت سیاسی سبب شده تا از هویت فرهنگی مان غفلت كنیم.
او با بیان اینكه حوزه هنری همواره در این سال‌ها حامی فرهنگیان افغانستان بوده است، گفت: نگاه انسانی بر فیلم حاكم است و كلیشه سیاه نمایی از افغانستان كه در بخشی از آثار سینمایی كه شاید برای برخی جشنواره‌های خارجی جذاب باشد در این فیلم دیده نمی‌شد.
علی محمدی افزود: ایران و افغانستان اشتراكات فرهنگی زیادی دارند اما با توجه به ژرفای این اشتراكات سطح انتظار افغانستانی ها كمتر برآورده شده است.
او با بیان اینكه در جنگ ایران و عراق افغانستان حدود سه هزار شهید و جانباز در مبارزه با هجوم ارتش صدام نثار كرده اظهار داشت: پیش از انقلاب نیز در زمان اقامت امام خمینی (ره) در نجف افغانستانی‌ها نقش پیام رسانی انقلاب را برعهده داشتند.
شوكت افزود: ملت ایران و افغانستان رودی مشترك هستند و در جریان حیات هم قرار گرفته اند. از نكات مثبت فیلم این بود كه به خوبی برادری، مهمان‌نوازی و احترام دو ملت به نمایش درآمده بود كه از ویژگی‌های مردم شرقی است.
این پژوهشگر افغانستانی ادامه داد: فیلم صادقانه روایت می شود و البته این واقعیت كه دستگاه دیپلماسی ایران در زمان حمله طالبان شناخت دقیقی از مسائل افغانستان ندارد در فیلم نمایان است.
به گفته علی محمدی در فیلم اشاره به این می شود كه طالبان پیش از این در حمله به شهرهای دیگر تمام نرم‌های بین المللی را رعایت كرده است اما واقعیت نشان می دهد كه طالبان در حمله به كابل در سال ۷۵ به دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد یورش برده و دكتر نجیب‌الله نخست وزیر مستعفی كه به آنجا پناه برده بود را بیرون می كشد و به طرز فجیعی شكنجه كرده و به قتل می رساند.
او از به كار بردن تركیب اسمی شفیع دیوانه برای یكی از سرداران افغانستانی گلایه كرد و افزود: شفیع تحصیل كرده بود اما استبداد او را دیوانه كرده بود. او سرداری است كه در مقابل طالبان رزمیده بود و سزاوار نبود به عنوان همراه و جاسوس طالبان از او یاد شود. حتی همین حالا همایشی در كابل در بزرگداشت این سردار بزرگ مقاومت برگزار می شود كه در آن فرهیختگان و فرزانگان افغانستان حضور به هم می رسانند.
علی محمدی در ادامه زبان پشتون بازیگران در فیلم را نیز دارای اشكالاتی دانست و ادامه داد: چهره خانم كرامتی اصلا شبیه افغانستانی‌ها نیست و گریم ایشان هم نتوانسته شباهتی ایجاد كند.
«مزارشریف» تلنگری بر حافظه ملی است
در ادامه منوچهر شاهسواری تهیه كننده فیلم «مزارشریف» با بیان اینكه ما یك ملت هستیم در دو خانه گفت: ایرانی ها و افغانستانی ها یك ملت با دو حكومت هستند و مرزهایی كه میان ما كشیده شده مرزهای سیاسی است و مرز فرهنگی میان ما وجود ندارد.
شاهسواری ادامه داد: هرآنچه به عنوان ایراد از فیلم بیان شد به دیده منت می گذارم و عذرخواهی می كنم اما بپذیرید یكی دوتا اشتباه طبیعی است اما درباره پرچم كه فرمودید در زمان ربانی و حمله طالبان متفاوت بوده اشتباهی است كه قابل گذشت نیست.
او با بیان اینكه یكی از علایق من زبان و فرهنگ فارسی است درباره اصطلاحات و واژه های به كار رفته در فیلم نیز توضیح داد: سعی كردیم در فیلم بیشتر از واژه هایی كه فهم مشترك ایجاد می كند استفاده كنیم.
تهیه كننده «مزارشریف» در پاسخ به این سوال كه چرا اصطلاح جنگ نیابتی كه اصطلاحی متاخر است از زبان یك زن عامی افغانستانی در فیلم جاری می شود توضیح داد: نمونه برخی از اتفافات فیلم همین حالا در مرز غربی ما هم در حال رخ دادن است و عده ای دعوای خودشان را آ ورده اند در منطقه ما انجام می دهند و به نظرم فیلم می تواند برای زمان حال بیشتر فابل درك باشد.
شاهسواری اضافه كرد: درباره چهره خانم كرامتی و شعاری كه او می دهد باید بگویم كه زن افغان در فیلم «مزارشریف» یك زن عامی نیست بلكه او شمایلی از یك زن است كه حمل كننده همه رنج‌های تاریخی مردم افغانستان است.
تهیه كننده فیلم «مزارشریف» درباره تركیب اسمی یكی از افغانستانی هایی كه در فیلم به آن اشاره می شود نیز توضیح داد: این اشتباه در اولین فرصت در فیلم اصلاح خواهد شد.
او تصریح كرد: واقعه «مزارشریف» در سیاست خارجی ما موضوعی حساسیت برانگیز و خاموش شده بود و مهم‌ترین كاری كه ما می توانستیم در این فیلم انجام دهیم این بود كه تلنگری بر حافظه ملی مردم باشد.
شاهسواری در پایان در پاسخ به سوال یكی از حاضرین در جلسه درباره شعار «هیچ جنگی به نفع هیچ ملتی نیست» اظهار داشت: نزاع در مقام دفاع از سرزمین و ناموس متفاوت از جنگ بوده و امری مقدس است.
در این نشست رایزن فرهنگی افغانستان و نیز محمد سرور رجایی مسئول خانه ادب افغانستان و پژوهشگر زبان فارسی نیز حضور داشتند.
فیلم سینمایی «مزارشریف» به كارگردانی حسین برزیده و از ساخته‌های حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است كه به شهادت دیپلمات‌های جمهوری اسلامی در كنسولگری ایران در شهر مزارشریف افغانستان توسط نیروهای طالبان می‌پردازد. این فیلم علاوه بر این، نمایشی است از دوره‌ای از تاریخ پر فراز و نشیب افغانستان كه برای مردم این كشور پر از خاطره‌های تلخ و دردناك و در عین حال، جلوه‌هایی از مقاومت آنان در برابر دژخیمان طالبان است.