خبرایران: شبکه اجتماعی فیسبوک، پرمخاطب ترین شبکه اجتماعی است که حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان از جمله در ایران عضو آن هستند. هرچند به دلیل فیلتر بودن فیسبوک در ایران و اقدام متقابل فیسبوک در حذف نام ایران از لیست کشورهایی که به آنها خدمات می‌دهد، امکان یافتن آمار دقیق کاربران ایرانی در این شبکه اجتماعی امکان‌پذیر نیست، اما آمارهای غیر رسمی از 2 میلیون کاربر فعال و حرفه‌ای، و 12 تا 17 میلیون کاربر دیگر حکایت دارد.
گرچه عضویت در شبکه های اجتماعی مانند هر پدیده دنیای مدرن، مزایایی دارد اما استفاده نادرست کاربران از این شبکه اجتماعی، ناهنجاری های اخلاقی و اجتماعی را در پی داشته است. در این گزارش سعی شده به این معضلات و راه¬های برخورد با آن ها پرداخته شود :
* دلایل حضور مستمر افراد در فیسبوک
نتایج پژوهش جدیدی که در دانشگاه cnadian school York درباره اخلاق کاربران فیسبوک انجام گرفته حاکی از آن است که بین مدت زمانی که اشخاص وقت خود را در فیس بوک صرف می کنند و میزان خودشیفتگی و خود برتر بینی آنها ارتباط مستقیمی وجود دارد. در این پژوهش، یک جامعه آماری 100 نفره از دانشجویان که 50 نفر آن ها پسر و 50 نفر دیگر دختر بودند مورد بررسی و آزمایش های دقیق روانشناختی قرار گرفتند. در بخشی از این آزمایش ها، این افراد، نشانه هایی از خودشیفتگی را نمایان کردند. گفتنی است آن دسته ازاین افراد که چندین بار در روز صفحه خود را چک می کردند، در آزمایشها ، درجه بالاتری از خودشیفتگی یا همان نارسیسیسم را نشان دادند؛ آن چه در روند این تحقیقات همچنان مبهم است این است که آیا این افراد به صورت ذاتی خود دچار خودشیفتگی هستند و از فیس بوک استفاده می کنند و یا این فیس بوک است که آن ها را دچار خود شیفتگی کرده است. به عقیده پژوهشگران از آنجا که ورود به این سایت ها، امکان عضوشدن در شبکه دوستانی را به افراد می دهد که بدین وسیله مورد توجه و تحسین قرار می گیرند، احتمال وارد بودن نظریه دوم را بیشتر می کند. این تحقیقات همچنین نشان می دهد که افرادی که در این گونه سایت ها بیشتر فعال هستند از عزت نفس کمتری برخوردارند. در نتیجه ها تلاش می کنند تا آن چه را که در عالم واقع نمی یابند در فضای مجازی فیس بوک پیدا کنند.
*چرا این همه عکس...
یکی دیگر از معضلات فیسبوک، انتشار عکس های بدون پوشش و گاه غیراخلاقی برخی از کاربران است. اتفاقا چندی پیش خبری در سایت ها منتشر شد که فردی عکس های چند نفر از کاربران زن ایرانی را، بدون اجازه آن ها برداشته و در سایتی غیراخلاقی منتشر کرده بود! از این قبیل اتفاقات در شبکه های مجازی کم نیست و هر روز خبر تازه ای می شنویم. جالب است بدانید که بر اساس تحقیقات جدید دانشگاههای اروپا و آمریکا، زنان نسبت به مردان عکس‌های بیش‌تری از خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. دکتر مایکل استفانون در این زمینه می گوید: واقعا ناراحت‌کننده است که بسیاری از زنان و دختران، ارزش خود را بر اساس ظاهر و زیبایی خود ارزیابی می‌کنند. او می افزاید: زنانی که اعتماد به نفس آنها وابسته به رقابت‌های آکادمیک، عشق به خانواده و اخلاق است، تعداد کمتری از عکس‌های خود را در فیس بوک منتشر می‌کنند.
*فیسبوک و افزایش آمار طلاق
تحقیقات اخیر در آمریکا نشان می‌دهد که فیس بوک عامل 20 درصد طلاق‌ها در این کشور بوده است. کانون وکلای آمریکا اعلام کرد که از هر پنج مورد طلاق در آمریکا، یک مورد آن به دلیل استفاده از شبکه‌های اجتماعی همانند فیس بوک توسط زوجین بوده است. به گفته وکلای آمریکایی، شبکه‌های اجتماعی این امکان را برای افراد متاهل فراهم آورده‌اند تا دوستان قدیمی خود را پیدا و با آنها ارتباط برقرار کنند؛ اما دیده شده که در برخی موارد که این تماس‌ها عمق پیدا می‌کنند، باعث متلاشی شدن زندگی زوجین می‌شود. به گزارش روزنامه «دیلی میل» نیز در بررسی پنج هزار دادخواست طلاق سال گذشته در انگلیس عامل بیش از 33 درصد طلاق‌ها، فیس بوک بوده است. کارشناسان این کشورها معتقدند : ارتباط با جنس مخالف در فیس بوک سریع‌تر و فقط با چند کلیک صورت می‌گیرد. حتی زمانی که رابطه مخفیانه از حالت آنلاین خارج می‌شود، فیس بوک سهوا باعث ایجاد بدبینی همسر می‌شود؛ چرا که بر اساس نتایج یک تحقیق از فرم‌های طلاق، دعوا و اختلاف زوج‌ها پیرامون رفتار همسران‌شان در فیس بوک به شدت در حال افزایش است.
* مدیریت بحران!
دکتر محمد مهدی صدیق، جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با قدس آنلاین، با اشاره به اینکه ورود به فضای شبکه های اجتماعی از جمله فیسبوک، نیازمند سواد اجتماعی برای حضور در دهکده جهانی ارتباطات است خاطر نشان می کند: ارتباطات بویژه در دهه اخیر رشد چشمگیری داشته اما در مقابل فرهنگسازی و اطلاع رسانی لازم صورت نگرفته در نتیجه مخاطبان این شبکه ها، به جای استفاده بهینه از این فناوری ارتباطی، درگیر جنبه های مخرب و مسائل حاشیه ای آن شده اند. وی با تاکید بر اینکه ایجاد محدودیت و فیلتر کردن فیسبوک نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه موجب تشدید رفتارهای نادرست برخی از کاربران خواهد شد، می گوید: ناهنجاری های اخلاقی در فضای فیسبوک فقط منحصر به کشور ما نیست و همه کشورها به نوعی با آن دست به گریبانند و به دنبال حل این مشکل هستند. مسوولان و متولیان فرهنگی ابتدا باید بفهمند که چرا جوان ایرانی بیشتر وقتش را در فیسبوک می گذراند و دوستان مجازی را به دوستان غیرمجازی ترجیح می دهد. مسلم است که خلایی در این جوانان وجود دارد. اگر این جوانان در زندگی اجتماعی خود دارای هدف و انگیزه باشند و شرایط مطلوب مثل کار و شغل، ازدواج ... برایشان مهیا باشد نه در خود نیازی می بینند و نه برای آنها وقتی می ماند که در فیسبوک سپری شود. وی با بیان اینکه متولیان فرهنگی باید به طور جدی برای مدیریت این بحران برنامه ریزی کنند خاطر نشان می کند: باید بسترها و شرایطی را فراهم کرد که جوانان ایرانی به حدی با موضوعاتی که در چارچوب فرهنگ و دین ما است سرگرم شوند که وقتی برای روی آوردن به مسائل غیراخلاقی موجود در شبکه های اجتماعی نداشته باشد و به میل خود از آسیب های فضای مجازی دوری کنند.