خبرایران: مرتضی رزاق‌کریمی، مستندساز پیش‌کسوت، با اعتقاد بر اینکه برای ساخت آثاری موفق و ماندگار با موضوع اربعین حسینی باید دل به این راه و فلسفه این واقعه سپرد، خاطرنشان کرد: در مستندسازی باید ابتدا به فلسفه اربعین حسینی توجه کرد و کار تحقیق و پژوهش در این عرصه را از واجبات دانست.
قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند در گفتگو با پایگاه خبری حوزه هنری درباره اینکه تهیه و تولید آثار مستند با موضوع اربعین حسینی را چقدر لازم می‌دانید، توضیح داد: اگر در این راه ما ابتدا به فلسفه اربعین حسینی توجه کنیم قطعا پی می‌بریم به اینکه نباید به این ماجرای بزرگ و جهانی فقط در حد یک مراسم و آیین خاص پرداخت و نگاه کرد، بلکه باید به نحوی به آن نگاه کرد که همیشه در زندگی‌ما جاری باشد. در عرصه مستندسازی با موضوع اربعین، فیلم‌های زیادی تهیه شده است ولی در اکثر آثار به عمق موضوع پرداخته نشده و در سطح باقی مانده است؛ چراکه اغلب در این‌گونه آثار نگاه سطحی و گزارشی از یک آیین و مراسمی که هرسال تکرار می‌شود، شده؛ البته در این میان آثار موفقی هم داشتیم که واقعا کارهای خوبی شده‌اند اما تعدادشان اندک است.
وی در ادامه همین بحث یادآور شد: شاید تاکنون خودم شخصا صدها فیلم با موضوع اربعین حسینی تماشا کرده باشم اما به نظرم 10 درصد از آن‌ها واقعا به معنای یک کار خلاق و جدی بوده است. همان‌طور که تاکید کردم اکثر آثار در این زمینه حالت گزارشی از یک سفر همراه با کلیشه تهیه شده و صرفا هدفشان ثبت یک مراسم آیینی بوده است. از میان آثاری با همین مضمون تعداد محدودی از کارها به محتوا و مفهوم اصلی اربعین حسینی توجه داشتند که تعدادشان واقعا کم است. به نظرم پرداخت به این حوزه جای کار زیاد و کاملا جدی دارد اما نه اینکه همراه با شتاب و عجله و نگاه سطحی باشد، حتی ممکن است تولید فیلم‌هایی در این زمینه لازم باشد که بدون انجام سفر تهیه شود که این کار، انجام تحقیق و پژوهش‌های جدی را می‌طلبد ؛ ضمن اینکه باید به فلسفه و تاریخچه اصلی واقعه اربعین نگاه خلاقانه و هنرمندانه‌ای شود تا آثار ماندگاری در این زمینه به تولید برسد. در مجموع به نظرم کسی که واقعا دل به این راه بسپارد می‌تواند آثار ماندگاری را هم خلق کند، یعنی در واقع در ساخت این‌گونه آثار نمی‌توان تنها به تخصص و داشتن حرفه بسنده کرد، بلکه به علاقه و اعتقاد شخصی سازندگان هم بستگی دارد.
رزاق کریمی سپس درباره اینکه در حوزه مستندسازی از چه زاویه دیدی باید به این حماسه نگاه کرد، تاکید کرد: در این زمینه، زاویه دید می‌تواند متفاوت باشد و نمی‌توان با زاویه دید مشخص و دستوری در این راه قدم برداشت؛ چراکه قطعا نگاه‌ها متفاوت است. من فکر می‌کنم افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند در ابتدا با مطالعه و پژوهش کافی وارد عمل شوند موفق می‌شوند. به عنوان مثال، می‌توان در این زمینه از بُعد تاریخی، معرفتی و دیگر زوایا به موضوع پرداخت ولی بازهم بستگی به شخصیت خالق اثر دارد؛ چون مسلما زوایای دید می‌توانند گوناگون باشند و نمی‌شود در این رابطه نگاه دستورالعملی داشت بلکه باید اجازه داد زاویه دید با خلاقیت اتفاق بیفتد. قطعا زاویه دید یک فیلم‌ساز در ارائه آثاری با موضوع اربعین حسینی می‌تواند تاثیرگذار باشد و خروجی‌های گوناگونی داشته باشد.
او همچنین به فیلم‌سازان جوان‌تر در حوزه مستندسازی اربعین حسینی پیشنهاد داد: فیلم‌سازان جوان و کم‌تجربه، شتاب‌زده وارد عمل نشوند و در ایام نزدیک به این مناسبت به فکر برنامه‌ریزی سال آینده باشند و با عجله و شتاب به این موضوع نپردازند. به نظرم در این رابطه سفری که بیشتر جنبه تجربه شخصی داشته باشد خیلی تاثیرگذار خواهد بود. فیلم‌سازان عزیز باید از امسال به فکر اربعین سال آینده باشند و برنامه‌ریزی شده پیش بروند تا از هرگونه شتاب و عجله دور شده و با تامل و تحقیق بیشتری در این عرصه قدم بردارند و به موضوع بپردازند.
این مستندساز در پایان در پاسخ به اینکه اثرات این حرکت مردمی چطور باید در آثار حفظ شود تا بعد از اتمام ماجرا، در سبک زندگی مردم جاری و ساری بماند، خاطرنشان کرد: مستندسازی دو بخش دارد، بخش تولید و بخش توزیع و نمایش که هریک برای خود مراحلی دارد. در بخش تولید، من فکر می‌کنم لزوما تولید انبوه شاید تاثیرگذار نباشد و ممکن است آثار را از کیفیت دور کند و به کلیشه برساند، در نتیجه خیلی هم تاثیرگذار نخواد بود. به نظرم در این زمینه کمی باید با احتیاط تر عمل کرد؛ چراکه لزوما هر نهاد و فیلم‌سازی نباید دست به تولید آثاری با مضمون اربعین بزنند و باید بیشتر ملاک را بر کیفیت قرار بدهند تا ارزش و حرمت این مفهموم متعالی نیز حفظ شود. در بخش توزیع و نمایش آثاری با همین موضوع هم به اعتقاد من نباید فقط محدود به ایام خاص مثل محرم و صفر شود، یعنی درواقع رسانه ملی و سایر فضاها باید در طول سال، ماه‌ها و هفته‌ها به نمایش آثاری با همین موضوع بپردازند و با یک نگاه مخاطب‌شناسی صحیح به آثار نگاه کنند.