خبرایران: تحولات گسترده عصر حاضر و عدم اطمینان ها، عمده فعالیت های افراد و سازمان ها را با ریسک ها و مخاطرات متعددی مواجه کرده و این امر با توجه به ماهیت انتفاعی فعالیت مالی و اعتباری بانک ها، نمود بیشتری پیدا می کند.
همچنین هر نوع تغییری اعم از نوآوری های بازارهای مالی، بین المللی شدن جریان های مالی و پیشرفت فناوری، چهره بانکداری را بیش از پیش دگرگون ساخته و ضمن ارائه فرصت های جدید، ریسک های متنوع و نوظهوری را نیز بر بانک ها تحمیل می کند.
افزون بر این، بروز برخی رویدادها همچون بحران مالی سال 2008، به وضوح نشان داد بسیاری از بانک ها و موسسات مالی در مواجهه با این ریسک ها و مخاطرات ناشی از آن ها از آمادگی کافی و مدیریت کارآمد و اثربخش برخوردار نبوده اند، به نحوی که این رویدادها نظام بانکداری را به بازنگریِ اهمیت مقوله ریسک و اصول مدیریت آن، به عنوان امری اجتناب ناپذیر ملزم کرد.
با توجه به چشم انداز و آینده متصور برای نظام بانکی دنیا و نیز به دلیل به کارگیری روزافزون فناوری های مالی نوین، رشد بانکداری دیجیتال، ناهماهنگی های نظارتی و قانونی و.. ، از ریسک عملیاتی به عنوان پرچالش ترین شاخه ریسک نام برده می شود که خود، ریسک های مختلفی نظیر ریسک های مترتب بر حوزه IT، ریسک شهرت، ریسک تطبیق و... را در بر می گیرد.
در نظام بانکی کشور ما، موضوع دارایی های سمّی از اهم مشکلات پیش رو است که سوددهی و نسبت کفایت سرمایه بانک ها را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است.
علت پیدایش این مساله نیز عدم توجه به مقوله ریسک اعتباری است؛ به این معنا که مشتری اعتباری بانک، قادر به بازپرداخت تسهیلات یا تعهدات خود نبوده و گواه این امر نیز، میزان بالای مطالبات معوق و مشکوک‌الوصول در سیستم بانکی کشور است.
البته صرف نظر از ریسک اعتباری، عواملی همچون شتاب سریع تکنولوژی و ارتباطات در سطح دنیا و استقبال روز افزون مردم برای استفاده از خدمات مبتنی بر بسترهای الکترونیکی و حرکت بانک ها جهت بهره برداری حداکثری از پتانسیل های آن در فضای رقابتی کنونی، ریسک ها و مخاطرات جدی را می تواند برای بانک ها ایجاد کند. ضمن اینکه بانک ها با توجه به ماهیت فعالیت خود، دائماً با ریسک های دیگری همچون ریسک نقدینگی و ریسک بازار نیز مواجهند.
لازمه حرفه بانکداری، همواره پذیرش اصول مدیریت ریسک با رویکردی آینده نگر است؛ لذا با عنایت به اینکه طی دهه آتی، بانک های پیشرو به بنگاه های بزرگی مرکب از بانک و شرکت های برتر در عرصه فناوری تبدیل می شوند، حرکت به این سمت و شناسایی ریسک های این حوزه، از اهم فعالیت های نظام بانکی خواهد بود.
*دکتر محمد رضا حسین زاده مدیرعامل بانک ملی ایران