یک کارشناس مسکن با انتقاد از اجرای ناصحیح طرح مسکن مهر گفت: برخورد تبلیغی با مساله مسکن و بهره برداری سیاسی از آن نتایج مخربی در بر داشته و بازار مسکن را از حالت طبیعی خود خارج کرده است.
د/
به گزارش خبرایران، بیت الله ستاریان روز جمعه در برنامه زنده تلویزیونی ˈمناظرهˈ شبکه یک سیما با موضوع بررسی نظرات موافقان و مخالفان طرح مسکن مهر، افزود: مسکن مهر طرح خوبی بود اما بد اجرا شد و بهره برداری سیاسی از آن شد و برخوردهای تبلیغی به نفع دولت سابق از آن صورت گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: صورت مساله طرح مسکن مهر مبهم و ناشناخته بود و این طرح به همان صورت ناشناخته ماند.
وی افزود: ایراداتی وارده بر این طرح از جمله مکان یابی غلط و ضعیف بودن امکان سنجی زیرساخت ها در آن بود. مطالعات برداری در باره شهرک ها در طرح مسکن مهر مشخص نبود که نتیجه آن برهم خوردن تعادل بازار مسکن و آشفتگی در آن بود.
این کارشناس مسکن اظهار داشت: شهرک های ایجاد شده بر اساس این طرح، تمام عوارض شهرک های اقماری که در دنیا سابقه دارد، را عینا در ایران وارد کرد و اینها هزینه های زیادی را به کشور برای حال و آینده تحمیل کرد.
**طرح مسکن مهر یک طرح انقلابی و بسیار بزرگ بود
عضو کانون انجمن های صنفی انبوه سازان کشور و از شرکت کنندگان در برنامه مناظره اظهار داشت: طرح مسکن مهر یک طرح انقلابی و طرح بسیاربزرگی بود و فکر نمی کنم در آینده چنین برنامه و طرحی تکرار شود.
ایرج رهبر تصریح کرد: اهمیت این طرح به این دلیل است که احداث دو میلیون و 300 هزار واحد مسکونی و شهری و واحد مسکن روستایی در یک مدت 4 ساله کار بسیار دشواری است.
وی افزود: من خوشحالم که این فرصت در اختیار انبوه سازان قرار داده شد که با اجرای این طرح، بتوانند پتانسیل های خود را ارتقاء دهند.
رهبر با اشاره به نیاز مبرم کشور به تهیه مسکن برای اقشار جامعه گفت: من به عنوان یک سازنده و یک انبوه ساز کار تولید مسکن را بسیار ارزنده و شایسته می دانم و طبق اصل 33 قانون اساسی، دولت موظف است برای افراد کشور سرپناه و مسکن تدارک ببیند.
وی افزود: همانطور که در 20 سال گذشته در ترکیه چنین طرح هایی بود و الان می بینیم ترکیه حرف اول را در صنعتی سازی به ویژه در کارهای قالب های تونلی می زند و ما هم از آنها کم و بیش استفاده کردیم.
الان قالب سازان ما مهارت کافی را در قالب سازی سیستم های تونلی کسب کرده اند و ما توانستیم حجم بزرگ ساخت و ساز را انجام بدهیم.
وی اضافه کرد: هرکس تولید انبوه داشته باشد، دستش را می بوسم ؛ بنابراین به هر عنوانی باید برنامه تولید مسکن انبوه را برای اقشار کم درآمد جامعه داشته باشیم اما برنامه ای مشابه مسکن مهر در دولت جدید دیده نمی شود.
مرتضی حیدری مجری برنامه مناظره در ابتدای این برنامه با انتقاد از مسوولان دولتی در بخش مسکن گفت: ما از مسوولان دولتی در این بخش برای حضور دراین برنامه دعوت کردیم اما آنها گفتند که ما بطور کلی مخالف طرح مسکن مهر هستیم و نیازی به شرکت در این برنامه نمی بینیم.
**شاخص تراکم خانوار با مسکن مهر به زیر یک رسید
معاون سابق برنامه ریزی وزارت راه و شهرسازی نیز در برنامه مناظره گفت: طبق آمارهای سال 90 با احتساب خانه های خالی شاخص تراکم خانوار به زیر یک رسید و شاخص خانه های با کیفیت و تعداد نفر در اتاق نیز براساس شاخص ها بهبود یافته است.
سید علی لطفی زاده با اشاره به ضرورت ساخت مسکن مهر برای اقشار کم درآمد گفت: مردم از مسئولان کشور انتظار دارند که مشکلات شان را برطرف کند؛ طرحی نیز در مجلس تصویب شد که دولت به عنوان وظیفه، به خانه دار شدن اقشار کم درآمد کمک کند.
لطفی زاده تصریح کرد: کسی با خانه دارشدن مردم مشکل ندارد بلکه به روش آن انتقاد دارد که فکر می کنم مورد به مورد باید رسیدگی کنیم. یک کسری در واحدهای مسکونی کشور وجود دارد که یک میلیون واحد بوده است.
معاون سابق برنامه ریزی وزارت راه و شهرسازی با تاکید براینکه باید موضوع مسکن مهر را در 5 یا 6 شاخص ارزیابی کنیم، افزود: در مسکن مهر شاخصی با عنوان تراکم خانوار در واحد مسکونی داریم که در سال 90 با احتساب خانه های خالی این عدد از یک هم کاهش یافت که نشان می دهد در این شاخص بهبود داشته ایم، در این حال شاخص خانه های با کیفیت و تعداد نفر در اتاق نیز براساس شاخص ها نشان می دهد که بهبود یافته است.
وی گفت: 4 میلیون و 300 هزار واحد مسکونی تحت عنوان مسکن مهر ساخته شده که 2 میلیون و 180 هزار واحد در شهرها و 2 میلیون و 120 هزار واحد در روستاها است.
لطفی زاده با بیان اینکه بنیاد مسکن در روستاها علاوه بر ارائه تسهیلات بر نحوه ساخت مسکن نظارت می کند، افزود: خروجی کار این شده که یک زمانی در استانی مانند کرمان وقتی زلزله می آمد ده ها نفر کشته می شدند ولی پس از ساختن مسکن های مهر 5 سال بعد، همان زلزله آمد ولی فقط 5 نفر کشته شدند.
وی با اشاره به روش های دیگر ساخت مسکن مهر در شهرها گفت: از مجموع 2 میلیون و 180 هزار واحد مسکونی در شهرها، یک میلیون واحد مسکن مهر خودمالک است. یعنی جایی که دولت زمین نداشته ، مالک با اخذ تسهیلات از دولت ساختمان می سازد و بخشی از آن را به واجدین مسکن مهر می دهد.
به گفته معاون سابق برنامه ریزی وزارت راه و شهرسازی بخش دیگری از واحدهای مسکونی در قالب تعاونی کارکنان ساخته شده است.
وی ادامه داد: از مجموع واحدهای ساخته شده، دولت از ساخت 200 هزار واحد در بافت فرسوده حمایت کرده و رقمی حدود 480 هزار واحد در زمین های سه جانبه با حمایت دولت به شکل 99 ساله ساخته شده است و هیچ ساخت و سازی خارج از محدوده انجام نشده است.
معاون سابق برنامه ریزی وزارت راه و شهرسازی در واکنش به صحبت های ستاریان نیز تصریح کرد:از سال 85 تا 90 سالانه به طور کلی یک میلیون و 151 هزار واحد مسکن در کشور به بهره برداری رسید در حالی که طی سال های 75 تا 85 سالانه به طور میانگین 572 هزار و 338 مسکن تحویل خانوار می شد.
لطفی با تاکید بر اینکه تا امکان تامین زیرساخت ها پیش بینی نشود، اجازه ساخت شهرک داده نمی شود، افزود: هر شهری که قرار است در کشور احداث شود، باید ابتدا در شورای عالی معماری شهرسازی به تصویب برسد و در این شورا، نماینده وزارت نیرو و سایر بخش های تامین زیرساخت ها نیز حضور دارند بنابراین تا برای تامین زیرساخت ها مجوز داده نشود، آن شهرک احداث نخواهد شد.
وی در خصوص تکمیل زیرساخت ها نیز گفت: هر یک از شهرها یک طرح جامع دارد و در این طرح، تامین زیربناها برآورد شده است یعنی اگر آب برای شهر پرند مورد نیاز است، برای همه جمعیتی که قرار است در آینده ساکن شوند، تامین منابع آب پیش بینی می شود و تا وزارت نیرو نسبت به تامین برق و آب اعلام آمادگی نکند و مجوز ندهد، اجازه تاسیس شهرک نیز داده نمی شود
لطفی با بیان اینکه سیاست وزارت راه و شهرسازی در آن دوره تاکید بر تامین زیرساخت ها قبل از تحویل واحدها بود، افزود: مجموعا دو میلیون و 70 هزار واحد از 4 میلیون و 300 هزار واحد مسکن مهر تحویل شده است.
بیت الله ستاریان در واکنش به سخنان لطفی زاده اظهارداشت: گفته شد در طرح مسکن مهر 4 میلیون مسکن ساخته شد، معلوم نیست این آمار از کجا آمده است آیا این تعداد خانوار صاحب مسکن شده و هم اکنون در خانه های مسکن مهر ساکن شده اند؟
وی افزود: در سال، 750 هزار تا یک میلیون خانواده جدید در کشور ایجاد می شوند و نیاز به مسکن دارند که 30 تا 50 هزار از آن، پس از مرگ و میر کسر می شود و با توجه به ضریب استهلاک و نیاز به مسکن این رقم به یک میلیون و 300 هزار واحد می رسد، هر 40 سال یک بار هم کل واحدهای مسکونی باید یک بار ساخته شود و با توجه به تخریب ناشی از زلزله و بلایای طبیعی این میزان به دست آمده است.
ستاریان گفت: کل پتانسیل بخش خصوصی که حدود 90 درصد ساخت و سازها را در اختیار دارد به علاوه 10درصد در اختیار دولت، شامل می شود که در قالب مسکن حمایتی، اجتماعی و استیجاری باید تعیین شود.
وی با بیان اینکه مسکن مهر پای خود را فراتر گذاشته است، گفت: در روز ثبت نام 4 میلیون و نیم مسکن کسری داشتیم و بسیاری بر اساس بند ˈجˈ نتوانستند ثبت نام کنند؛ در حالی که در سال های اخیر سالانه 400 تا 500 هزار مسکن تحویل می دادیم.
وی افزود : متأسفانه صورت مسئله مسکن در دوره های قبل و قبل تر از آن همچنان مبهم باقی مانده است.
در ادامه این مناظره ستاریان به وضعیت انبوه سازان و اینکه چه میزان از مسکن کشور را انبو ه سازان می سازند اشاره کرد که رهبر پاسخ داد در حال حاضر 5 میلیون انبوه ساز وجود دارد که در حوزه مسکن فعالیت می کنند،من فکر می کنم ستاریان چون در مرکز دانشگاهی فعالیت می کنند نسبت به برخی مسائل آشنایی ندارند اما بنده 45 سال فعالیت انبوه سازی داشتم و با تک تک انبوه سازان ارتباط دارم.
ستاریان پاسخ داد: ما در حال حاضر انبوه ساز زیادی نداریم بلکه پیمانکاران انبوه ساز داریم، تا 10 درصد از کل مسکن را در سال انبوه سازان می سازند و مابقی به وسیله پیمانکاران ساخته می شود.
رهبر این صحبت ستاریان را رد کرد و گفت: ما غیر از انبوه ساز، پیمانکارانی داریم که انبوه سازی هم می کنند، اما ستاریان گفت: در حال حاضر انبوه سازی که پروژه 2 هزار واحدی بسازد، نداریم.
وی ادامه داد: پیمانکار انبوه ساز اصطلاح اشتباهی است زیرا انبوه ساز پروژه های خرد انجام نمی دهد، در کل چند شرکت انبوه ساز داریم که متعلق به بخش عمومی است و در واقع در بخش خصوصی انبوه ساز نداریم.
رهبر در واکنش به این صحبت گفت: هر کسی که ساخت و ساز کند، انبوه ساز است.
مقداد همتی مشاور وزیر سابق راه و شهرسازی در ادامه بحث گفت: تمام کسانی که مسکن مهر ساختند از حداقل هایی برخوردار بودند که تائیدیه آن از طرف معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و انجمن انبوه سازان اخذ شده و تمام پیمانکاران رتبه بندی شده اند، تمام کسانی که پتانسیل انبوه سازی داشتند در مسکن مهر اجازه فعالیت پیدا کردند.
ستاریان با بیان اینکه دولت های قبل و بعد از انقلاب تنها سهم 10 درصدی در ساخت و ساز داشته اند گفت: دولت برای تامین مسکن باید سیاستگذاری کرده و از تصدی گری پرهیز کنند.
در بین صحبت های ستاریان این سوال پرسیده شد که دولت در کدام بخش از مسکن مهر تصدی گری کرده است؟ وی پاسخ داد: در این طرح دولت طبق قانون سیاستگذاری هایی انجام داد و همانطور که بنده گفتم طرح خوبی تدوین شد.
ستاریان افزود: برای افزایش عرضه مسکن و کاهش هزینه آن تمهیداتی در نظر گرفته شد که درست بود اما در عمل، خود دولت وارد ساخت و ساز شد که حتی در تائید پیمانکار و دیگر مسائل ورود کرد.
پروین پور با اشاره به صحبت های ستاریان گفت: این که بگوییم دولت مداخله بی جا کرده است و به همین دلیل طرح ناکارآمد شده، درست نیست.
وی تصریح کرد: اصولا مداخله دولت شامل سه سطح حاکمیتی، مالکیتی و مدیریتی است که حوزه حاکمیتی مربوط به استفاده از قوانین موجود و یا تدوین قوانین جدید مانند قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن می شود.
این کارشناس مسکن ادامه داد: در این طرح مداخله مالکیتی دولت، عرضه زمین و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت برای این طرح نمود پیدا کرد و سطح سوم که مدیریت است و شامل ساخت و ساز می شود، به هیچ وجه رخ نداد.
پروین پور تاکید کرد: مداخله در سطح اول و دوم درست و بجا بوده و مداخله در سطح سوم درست نیست و دولت هم در این بخش مداخله نکرد و ساخت و ساز توسط بخش خصوصی انجام شد.
ستاریان در پاسخ گفت: وقتی تعاونی ها را ملزم به انعقاد قرارداد با پیمانکاران و همچنین شرط و شروطی برای پرداخت تسهیلات تعیین می کنیم، نشان دهنده مداخله مدیریتی دولت است. پروین پور در واکنش به این سخنان گفت: در همه جا این شرط و شروط ها وجود دارد و باید در چنین چارچوبی کار کرد.
لطفی زاده معاون برنامه ریزی وزیر سابق مسکن و شهرسازی نیز دراین زمینه اظهار داشت: دولت باید با استفاده از هر روشی مسکن مردم را تامین کند بنابر این نباید با نگاه سیاسی به این مسائل برخورد کرد که البته شخص ستاریان چنین نگاهی ندارد.
در بخش نهایی برنامه مناظره این هفته، پروین پور به عنوان موافق و ستاریان به عنوان مخالف طرح مسکن مهر به جمع بندی نظرات خود پرداختند.
جمله پایانی پروین پور این بود که مسکن مهر از لحاظ طراحی خوب ولی از نظر اجرا دارای اشکالاتی بوده است که در تداوم آن باید رفع شود. ستاریان هم گفت که این طرح اجرا شود اما پروژه های مختلف هر کدام به تفکیک، از لحاظ مسایل شهرسازی و امکان سنجی ها و امثال آن مورد بررسی مجدد قرار گیرد.