افزايش حجم قراردادهاي پرديس بالادستي در سال 98
دکتر عزت اله کاظم زاده رییس پردیس بالادستی پژوهشگاه صنعت نفت به تشریح شاخص‌های عملکردی این پردیس در سال گذشته و همچنین برنامه های راهبردی پرديس بالادستي در سال جدید پرداخت و گفت: به طور متوسط این پردیس توانست در هر ماه یک قرارداد را منعقد نماید و 18 موضوع از مشکلات و معضلات جاری صنعت نفت مذاکرات به منظور ارائه راهکارهای پژوهشی و فناورانه نهایی گردیده که امیدواریم در سال جدید منجر به قرارداد شوند.
رییس پردیس بالادستی پژوهشگاه صنعت نفت با تاکید بر اینکه تمام پروژههای اين پرديس در جهت رفع مشکلات صنعت و ارایه راهکارهای پژوهشی و فناورانه است گفت علاوه بر موارد فوق: 24 عنوان پژوهشی و پروپوزال های آنها نیز به صنعت ارسال شده است و در سال 99 به دنبال تحقق آنها می باشیم.
ایشان در همین راستا تاکید کرد: در سال 98 شاهد رشد 80 درصدی قراردادها در پردیس بالادستی نسبت به سال 97 می باشیم و در سال 99 با حركت به سمت پروژه ها و طرح هاي استراتژيك و راهبردي براي صنعت نفت انتظار میرود که رشد حدود 300 درصدی را در سال جاری در حجم قراردادها به امید خدا شاهد باشیم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر 34 پروژه جاری در این مجموعه وجود دارد گفت: این میزان نسبت به سال 97 رشد قابل ملاحظه ای داشته است.
کاظم زاده در خصوص مهمترین قراردادهای منعقده در سال 98 به قراردادهاي بررسي كمي و كيفي منابع هيدرات گازي در درياي عمان، مطالعات ژئوشيميايي سنگ هاي منشاء و نفت هاي ميدان رگ سفيد، مطالعه ماسه سنگ گدوان در بخشي از جنوب آبادان، مطالعه جامع فرايندهاي ازدياد برداشت پايه آبي و گازي در مخازن آسماري و بنگستان ميدان دانان، طراحي و فرمولاسيون و توليد نانو افزايه در مقياس نيمه صنعتي به منظور كاهش اصطحكاك و افزايش روانسازي رشته هاي حفاري در چاه هاي اكتشافي، طراحي و فرمولاسيون سيال حفاري بدون ذرات جامد جهت حفاري لايه هاي توليدي، مطالعه يكپارچه دارايي ها در ميدان گازي پارس جنوبي، مطالعه آزمايشگاهي اتنخاب بازدارنده بهينه رسوب آسفالتين و واكس در ميدان آذر و همچنين شروع به كار پروژه انجام مطالعات پژوهشي و فناورانه بمنظور توسعه فناوري در جهت بهينه سازي فرايندهاي توليد و افزايش برداشت در ميدان بي بي حكيمه با پيوستن پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز به پرديس بالادستي اشاره نمود.
کاظم زاده با بيان اين‌كه در حوزه ازدیاد برداشت 4 قرارداد بزرگ پژوهشی از سوي پژوهشگاه صنعت نفت در سال 99 پیگیری خواهد شد، گفت: قرارداد مطالعات جامع تحقیقات آزمایشگاهی روش های پایه آبی و گازی در مخازن آسماری و بنگستان میدان دانان به کارفرمایی مناطق مرکزی و دو پروژه میدان محور میادین بی بی حکیمه و اهواز در زمینه ازدیاد برداشت در سال جديد انجام خواهند گرفت.
کاظم زاده با بیان اینکه پروژه میادین اهواز و بی بی حکیمه از سال گذشته آغاز و در اردیبهشت ماه سال جاری الحاقیه قرارداد آن به پژوهشگاه صنعت نفت ارسال شده است گفت: اثربخشی این پروژه در صنعت با توجه به اهمیت این میادین بسیار چشم گیر است چراکه نتایج این پروژه باعث افزایش ضریب برداشت خواهد شد و پژوهشگاه صنعت نفت بر اساس این قرارداد موظف خواهد شد که در سال 99 بسته های کاری این قرارداد را مطابق برنامه انجام دهد همچنین با واگذاری میدان رگ سفید در اردیبهشت ماه 99 در راستای پروژه های میدان محور از دیگر پروژه هایی خواهد بود که در سال جاری شروع خواهد شد.
آينده پژوهي
دکتر کاظم زاده با بیان اینکه رویکرد آینده پژوهی از دیگر اقدامات این پردیس محسوب میشود گفت: با نگاهی که به آینده صنعت داشته ایم و با دانشی که امروز داریم مسلما نمیتوانیم پاسخگو نیازهای صنعت در آینده باشیم، از این رو مواردی را هدف گذاری کرده و به بررسي آنها پرداخته‌ايم و در حال حاضر بسياري از آنها به قرارداد تبدیل شده است وی با تاکید بر اینکه 11 مورد از نیازهای صنعت را در سال 98 در حوزه آینده پژوهشی پیش بینی کرده ایم گفت: بعضي از آنها نظير بكارگيري نانو سيالات حفاري به منظور كاهش اصطحكاك و افزايش روانسازي رشته حفاري، مدلسازي يكپارچه دارايي ها (IAM) با تحقیقاتی كه از قبل صورت گرفته به ثمر رسيده در حال حاضر در صنعت از پروژه هاي جاري مي باشد.
ایشان افزود : به سرانجام رساندن موضوعات نظير تزريق آب كم شور جهت ازدياد برداشت، استفاده از الگوريتم هوشمند در آسيب سازندي، مدلسازي پيشرفته زمين آماري رخساره هاي لرزه اي، ارزيابي منابع گاز متان و توليد آن از ذغال سنگ، مدلسازي چينه اي سه بعدي در شناساسايي نفتگيرهاي چينه اي و تركيبي كرتاسه زيرين و فناوري تهيه و طراحي پايلوت ازدياد برداشت در دستور كار سال 99 قرار دارد .
شبکه سازی
کاظم زاده به توسعه شبکه همکاری پردیس بالادستی با شرکت های بزرگ E&P اکتشاف و تولید اشاره کرد و گفت: چنانچه بتوانیم با دانشگاه ها، موسسات پژوهشی و شرکت های خارج از کشور همکاری بیشتری داشته باشیم می توان فعالیت خود را در زنجیره ارزش بالادستی تکمیل تر نماییم که این امر از اولویت های پردیس بالادستی به حساب مي‌آيد.
وی ادامه داد: از سال 98 با 27 شرکت و 8 دانشگاه مذاکراتی را جهت توسعه همکاری ها انجام داده ایم که از اين میان 8 قرارداد با شرکت های بخش خصوصی و 5 قرارداد با دانشگاه ها منعقد شده است که این فرآیند باعث توسعه شبکه فناوری این مجموعه و اثربخشی فعالیت ها خواهد شد.
تجاري‌سازي دانش‌هاي فني
رئیس پردیس بالادستی به تجاری سازی محصولات این پردیس نیز اشاره کرد و گفت: میکروبلاک ماده ای است که در دوغاب سیمان کاری چاه های نفت و گاز مورد استفاده قرار میگیرد که توانستیم این ماده را به تولید صنعتی برسانیم و هم‌اكنون دانش فنی آن قابل واگذاری است و همچنين 12 مورد از افزایه های حفاری پرمصرف و استراتژیک درصنعت حفاری به مرحله تجاری سازی رسیده است و بارها تست میدانی آن انجام شده است که از اولویت های پردیس بالادستی در سال 99 واگذاری دانش فنی آن و کسب درآمد پایدار برای پژوهشگاه صنعت نفت است.
وی افزود : ورود به بازارهاي خارج از كشور علرغم مشكلاتي وجود دارد از اولويت هاي پرديس مي باشد تلاش خواهيم كرد در صدور فناوري هايي كه در حوزه بالادستي به اثبات رسيده نظير افزايه هاي حفاري، تجارب موفق در حوزه هاي اكتشافي ، مطالعات مخازن و توليد اقدام نماييم.
چابکی (شعار سال 1398 )
کاظم زاده با تاکید بر اینکه سال گذشته از سوی رییس پژوهشگاه صنعت نفت، سال چابک سازی سازمانی نامگذاری شده بود، گفت: تاسیس دفتر مدیریت پروژه از مهمترین اقدامات این پردیس در سال 98 بوده که جمع آوری، بررسی و آنالیز داده های موجود به گونه ای مشهود بیانگر کاهش بوروکراسی و ایجاد چابکی در پردیس است. به عنوان مثال کاهش زمان تصویب خواهی پروژه ها، کاهش مدت زمان انجام خدمات مهندسی و فنی طرح‌ها، افزایش سرعت در گردش تنخواه ، کاهش مدت زمان تامین نیازهای طرح ها و پروژه ها از این جمله می باشد.
وی افزود: براي اولين بار در سال 98 در اين دفتر مستندات بزرگترين پروژه پرديس بالادستي، طرح اكتشافي هيدرات هاي گازي در درياي عمان بر اساس آخرين ويرايش استاندارد مديريت پروژه انجام گرديد.
ایشان در ادامه، تقويت مركز تحقيقات اهواز به منظور نقش موثر در مناطق عملياتي، همكاري در بازنگري فرايندهاي پژوهشگاه، افزايش اختيارات مديران طرح ها و پروژه ها، برگزاري 35 جلسه راهبري طرح هاي و پروژه ها با حضور معاونين و روساي محترم واحدهاي ستادي، راه اندازي ويدئو كنفرانس جهت برگزاري جلسات به منظور كاهش هزينه ماموريت ها و تسريع در تعاملات با صنعت را از دیگر اقدامات پردیس بالادستی در این حوزه خواند.
مطالعات حوزه اكتشاف
وی به فعاليت این پردیس در حوزه اکتشاف اشاره کرد و گفت: طرح مطالعه کمی و کیفی هیدرات های گازی در دریای عمان را در سال گذشته آغاز کردیم و همچنین این پردیس تجارب بالایی را در فاز 1 طرح هیدرات و اکتشاف منابع شیل های گازی در ناحیه لرستان بدست آورده است.
رییس پردیس بالادستی ادامه داد: علاوه به طرح هیدراتهای گازی، طرحهای دیگری در حوزه علوم زمین انجام خواهیم داد که از آن میان میتوان به مطالعات ژئوشیمایی سنگ منشا و سیال های مخزن از دیدگاههای ژئوشیمیایی در میدان رگ سفید و همچنین مطالعه ماسه سنگ گدوان در جنوب آبادان اشاره کرد.
فعاليت‌هاي حوزه حفاري در دستور كار محققين پژوهشگاه
کاظم زاده با اشاره به اینکه در حوزه حفاری با سرمایه گذاری هایی که در زمینه آینده پژوهی در سالهای گذشته انجام شده است توانستیم نسل های جدیدی از سیالات حفاری را به صنعت معرفی کنیم گفت: یکی از قراردادهایی که در سال 99 در پژوهشگاه صنعت نفت جاری مي‌باشد، استفاده از سیال حفاری بدون ذرات جامد است که این سیال حفاری در لایه های تولیدی مورد استفاده قرار میگیرد و از نتایج آن میتوان به کاهش آسیب سازندی، بهبود فعالیت حفاری و افزایش تولید از مخزن اشاره کرد.
وی ادامه داد: در حوزه بکارگیری نانو مواد در سیال حفاری با همکاری محققین پرديس پايين دستي برای اولین بار استفاده از نانو مواد را در سیال حفاری به منظور کاهش اصطحکاک و افزایش خاصیت روان سازی رشته حفاری قراردادی را منعقد کردیم که مراحل دانشی این پروژه به اتمام رسیده است و هم اکنون در مرحله تست میدانی آن می باشیم.
وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از فعالیت های پردیس بالادستی در حوزه حفاری است گفت: کنترل کیفی افزایه های حفاری، مشاوره در زمینه طراحی سیالات حفاری، سیمان کاری و انگیزش چاه ها از مواردی است که در زمینه حفاری از سوی پژوهشگاه انجام می شود.
واگذاري بخشي از مطالعات ميدان آذر
کاظم زاده به یکی از پروژه هایی که در زمینه تولید است اشاره کرد و گفت: پروژه انتخاب بازدارنده بهینه جهت مطالعات رسوب وَکس و آسفالتین در میدان آذر از پروژه هایی است که در سال 98 آغاز و در سال جاری نیز ادامه دارد.
وی ادامه داد: میدان آذر به لحاظ خواص سنگ و سیال جزو محدود میادین دنیا محسوب میشود كه از ويژگي‌هاي خاصي برخوردار است.
ایشان به قرارداد پژوهشگاه صنعت نفت با شرکت سروک آذر نیز اشاره کرد و گفت: این قرارداد در زمینه انگیزش و اسیدکاری چاه ها می باشد که در زمینه تولید از مخازن سروک آذر از اهمیت به سزایی برخوردار خواهد بود.
حضور موثر محققين پژوهشكده ازدياد برداشت در پژوهشگاه
به گفته کاظم زاده با انتقال پژوهشکده ازدیاد برداشت به پژوهشگاه صنعت نفت، پروژههای متعددی با همکاری محققین این پژوهشکده به انجام رسیده است که از این میان می توان به پروژه PPG اشاره کرد که در این پروژه از ژل پلیمر جهت کنترل آب های تولیدی از چاهها در میادین فلات قاره استفاده خواهد شد.
کاظم زاده با تاکید بر اینکه پژوهشگاه صنعت نفت در حوزه فناوری همواره پیشرو بوده است گفت: محققین پژوهشکده ازدیاد برداشت رویکرد و ادبیات جدیدی را در حوزه مطالعات مخازن در حوزه‌هاي مدیریت یکپارچه دارایی ها با نگاه مخزن، چاه و تاسیسات سطح الارضی به پژوهشگاه صنعت نفت وارد کرده اند که در همین راستا قراردادی با شرکت نفت و گاز پارس برای میدان گاز پارس جنوبی منعقد شده است.
توسعه پايدار/ پژوهشگاه سبز
وی به موضوع با اهمیت توسعه پایدار نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به اهميت توسعه پايدار و سياست هاي كلان پژوهشگاه در جهت پژوهشگاه سبز در دو بخش اقدامات داخل پژوهشگاه و در صنعت از ساليان گذشته اقداماتي شروع گرديده كه در بخش داخلي حذف جيوه ، هيدروژن سولفور از آزمايشگاه ها و همچنين تولوءن از خوجي هودهاي آزمايش هاي مغزه، و در بخش صنعت توسعه گل هاي حفاري سازگار با محيط زيست و رفع رسوبات با استفاده از امواج ماكرويو از اولويت هاي پرديس در سال 1399 خواهد بود.
کاظم زاده ادامه داد: در راستای اهداف توسعه پایدار پردیس بالادستی پروپوزال هایی را به صنعت ارایه داده است که از مهم ترین آنها سیالات حفاری دوستدار محیط زیست، استفاده از امواج مایکرویو در جهت برطرف کردن رسوبات وکس و آسفالتین است.
دستاوردهای علمی
وی به تعداد مقالات محققین این پردیس نیز اشاره کرد و گفت: همکاران و اعضای هیات علمی پردیس بالادستي به موازات انجام طرح هاي پژوهشي و بمنظور انتقال و انتشار دستاوردهای علمی خویش به نسل های آینده و اجرای مدیریت دانش، اقدام به چاپ یافته های خویش نموده اند که بر اساس گزارش مرکز اسناد و مدیریت دانش پژوهشگاه در سال 1398 چهل مورد از دانش های کسب شده خود را در مجلات و ژورنال های خارجی به چاپ رسانده اند که سهم مجلات خارجی 93/5 % بوده است.