خبرایران: آیت الله علیرضا اعرافی كانديداي پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان و امام جمعه قم گفت اگر در زمینه علوم انسانی تولید نداشته باشیم، باید مصرف کننده باشیم و معنای مصرفکنندگی مرگ و انحطاط است ضمن آن که مصرفکنندگی در عرصه علوم انسانی به تهاجم فرهنگی که مد نظر دشمن است کمک میکند و راه را برای نفوذ عمقی آن فراهم میکند.
آیت الله علیرضا اعرافی كانديداي پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان و رئیس جامعه المصطفی (ص) العالمیه گفت تولید علم و نظریه کار نخبگانی است که در حوزه و دانشگاه تحصیل و تدریس می کنند و مشغول امور تحقیقاتی و پژوهشی هستند.
وی تولید علم را گذشتن از مرزهای متعارف تحصیل و تدریس خواند و افزود: این گستره، پژوهشکدهای است که به عمق دانش می‌تواند دسترسی پیدا کند، دارای ابداع و ابتکار باشد و البته در این سبک که تولید نامیده میشود، مراتبی نیز وجود دارد. ضمن آن که طبیعی است رسیدن به آن قلهای که در آن ابداع و ابتکار و درنوردیدن مرزهای دانش متعارف باشد، نیاز به مقدماتی دارد.
اين عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه با بیان اینکه این مقدمات در هر رشتهای در جایگاه تحصیلات عالی محقق میشود و حوزه و دانشگاه به تناسب تخصصهای خود باید وارد این زمینه و عرصهها شوند گفت: طبعا نهادهایی همچون آموزش و پرورش یا نهادهای عمومی مانند رسانهها، میتوانند به عنوان کمک و زمینهسازی و پشتیبانی برای رسیدن به تولید علم و نظریه، نقش آفرین باشند اما عامل و نهاد مستقیم در این عرصه، حوزه و دانشگاه است.
وی با اشاره به این که مقدمات در زمینه تولید علم و نظریه نیز انواع و اقسامی دارد و بخشی از آن و در واقع مقدمه مهم، فرهنگ تحقیق و پژوهش در حوزه علوم انسانی و سایر علوم است، تصریح کرد: این فرهنگ با فرهنگ پرسشگری و تحقیق و نوآوری باید در نهاد خانواده پایهریزی شود و سپس در آموزش و پرورش رشد و تعالی پیدا کند.
این نظریه پرداز علوم انسانی اسلامی با اظهار تاسف از اینکه در نظام تعلیم و تربیت ما که پایههای آن در خانه ریخته میشود و در آموزش و پرورش ادامه پیدا میکند، کمتر مبتنی بر تحقیق و نوآوری بوده و غالبا نظام حفظی و نمره و آزمون مبتنی بر محفوظات استوار شده، گفت: این آسیب دیرپایی است که در نظام آموزش و پرورش ما وجود دارد؛ البته در سند آموزش و پرورشی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد، چند راهبرد جدی آن، تاکید بر تغییر نظام آموزش و پرورش از حافظه محوری و محفوظات مداری به سمت تحقیق و پژوهش و نوآوری است.
اين كانديداي پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان با بیان اینکه نهاد خانواده و نظام آموزش و پرورش و نهاد فرهنگی عمومی این عامل مهم را در دست داشته و ترویج روحیه تحقیق و پژوهش را در اختیار دارند، ابراز کرد: از سوی دیگر نظام اداری و برنامهریزی کشور در رشد یا ایستایی تحقیق و پژوهش موثر است. اگر دستگاههای سیاستگذار، برنامهریز و فعال در عرصههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، تصمیمات خود را بر پایه تولید علم و تحقیق استوار کنند به طور طبیعی زمینهای فراهم میشود تا حوزه و دانشگاه و نخبگان نیز به سمت تحقیق و پژوهش گرایش پیدا کرده و حرکت کنند.
آیت الله اعرافی با تاکید بر این که نظام اداری، سیاسی و اجتماعی ما هم بر این مساله اثر دارند، اذعان کرد: این بخشی از زمینههای تولید علم است که به طور عمومی اگر در جامعه هم نظام آموزش و پرورش و فرهنگی و از سوی دیگر نظام اداری و سیاسی و اجتماعی ما بر پایه تحقیق و پژوهش استوار شوند، عرصهای فراهم میشود که جامعه دانشگاهی و حوزوی و نخبگانی به سوی تحقیق و پژوهش تمایل پیدا کنند.
امام جمعه قم با اشاره به اینکه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی طبعا ما رنج بیشتری میبریم، بیان کرد: به دلیل آن که تحقیق در این حوزه از پیچیدگی و دشواری بیشتری برخوردار است؛ تئوریها و اندیشههای حوزه علوم اجتماعی، لایههای پیچیدهای دارد و در یک خط افقی روشن حرکت نمیکنند.
رئیس جامعه المصطفی(ص) العالمیه با تاکید بر این که این حوزه از پیچیدگی بیشتر برخوردار است، اذعان کرد: این در حالی است که سرمایهگذاری ما در حوزه علوم اجتماعی کمتر است. ضمن آن که علوم اجتماعی بخشی از آن فرهنگی بوده و با مبانی فلسفی و ارزشهای متفاوت عجین شده و در آمیخته است.
وی اضافه کرد: بازشناسی این حوزههای فرهنگی و مبانی فلسفی موثر در علوم اجتماعی نیز کار را پیچیدهتر میکند در حالی که در این حوزه در بیشتر اوقات استعدادهای متوسطتری داریم و از آن طرف سرمایهگذاری لازم نیز انجام نمیشود بنابراین همه این مسائل یاد شده در برنامهریزیها باید لحاظ شود و زمینهای فراهم شود تا حوزه و دانشگاه به تولید علم و آفرینش اندیشهها و ابتکار در این حوزهها نزدیک شوند.
آیت الله اعرافی همچنین در پاسخ به این سوال که عدم تولید علم و نظریه در عرصه علوم انسانی چه پیامدهای منفی در پی خواهد داشت، خاطر نشان کرد: جامعهای که مصرفگرا باشد آن جامعه عقب مانده خواهد بود به ویژه اگر این مصرفگرایی در مبانی معرفتشناسی و معیشتی جامعه باشد.
برنده نخستین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی با بیان این که علم نیز به ویژه علوم انسانی، جزو مبانی معرفت شناختی و معیشتی جامعه است، یادآور شد: اگر در این زمینه تولید نداشته باشیم، باید مصرف کننده باشیم و معنای مصرفکنندگی مرگ است و انحطاط، ضمن آن که مصرفکنندگی در عرصه علوم انسانی به تهاجم فرهنگی که مد نظر دشمن است، کمک میکند و راه را برای نفوذ عمقی آن فراهم میکند.
امام جمعه شهر مقدس قم در پایان گفت: تحول در علوم انسانی و تولید علم و نظریه در این گستره، از اهمیت حیاتی و فوقالعاده مهمی برخوردار است که نباید نادیده گرفته شود.