خبرایران: بادستور و موافقت رییس‌کل بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی‌ایران، اجرای طرح‌حاتم و اعطای تسهیلات خرید کالای ایرانی توسط بانک انصار، به عنوان نخستین طرح عملیاتی سالجاری درحمایت از تولیدداخلی‌وتحقق اقتصادمقاومتی آغازشد.
مدیرعامل بانک انصار که بانک تحت مدیریتش پرچمدار اقتصادمقاومتی در شبکه بانکی است اجرای این طرح را نیازمند اهتمام وعزم ملی و موجب تقویت نظام تولیدداخلی، توسعه ظرفیت‌های بومی و رونق‌بخشی به بازارفروش کالاهای ایرانی می‌داند و بر عملیاتی‌کردن پیشنهادهای ده‌گانه مقام‌معظم‌رهبری تأکید می کند. باتوجه به اهمیت این موضوع و به منظور شفاف‌سازی نحوه اجرا و چگونگی بهره مندی متقاضیان از این طرح، گفتگویی را با آقای مجاهدی معاون اعتبارات بانک انصار انجام داده‌ایم که در آن به سئوالات زیادی پاسخ داده شده است.
اخیراً مدیرعامل بانک درباره واگذاری تسهیلات برای خرید کالاهای ایرانی طرحی را مطرح کرده‌اند. درصورت امکان این طرح را تشریح کنید؟
موضوعی را که دکتر ابراهیمی مدیرعامل بانک مطرح کرده اند، طرح «حاتم» نام دارد که از حروف اول چهار کلمه «حمایت از تولید ملی» تشکیل شده است. این طرح از ابتدای سال پیش به منظور تحقق اقتصادمقاومتی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی، تسهیل وتسریع در فروش کالاهای اساسی و لوازم خانگی تولید داخلی مطرح شد تا ضمن تحقق یکی از شعارهای سالهای گذشته مبنی بر «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» زیرساختهای اجرایی آن آماده شود. بنابراین طرح پس از کسب آمادگی ، از اواخرسال 1394 به صورت آزمایشی به مرحله اجرا درآمد و به مرور زمان امکان اجراییش در سراسرکشور فراهم شد. پس از آن، مدیرعامل محترم با هماهنگی ریاست محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اجرای طرح را به صورت رسمی اعلام کرد. یک دلیل طراحی و اجرای این طرح این است که بانک انصار در سالهای اخیر، بالاخص سالهای 92و93 با عنایت به رسالت خود و در راستای اجرایی شدن فرمایش مقام معظم رهبری برحمایت از تولید داخلی، بخشی از منابع خود را که بالغ بر30هزارمیلیارد ریال بود به شرکت های تولیدی ایرانی اختصاص داد و آن را در قالب سرمایه در گردش و راه اندازی و توسعه، در اختیار شرکت های متقاضی قرارداد. ولی متأسفانه به دلیل رکود حاکم بر اقتصادکشور وعدم فروش کالاهای تولیدشده، بسیاری از شرکت های دریافت کننده تسهیلات قادر به بازپرداخت به موقع بدهی خود به بانک نشدند. در ابتدای سال1394 براساس تجربه سالهای پیش و بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که ادامه اعطای تسهیلات به شرکت ها همانند سال های قبل به صرفه وصلاح بانک و خود آن ها نیست ومشکلات طرفین را زیاد می کند. بنابراین، تصمیم گرفتیم که درخصوص فروش کالاهای تولید داخل توسط شرکت‌ها برنامه‌ریزی کنیم تا هم این که شرکت‌ها از رکود خارج شده و بتوانند بافروش کالاهای خود هم منابع موردنیاز خود را تأمین کنند و هم اطمینان از بازگشت سرمایه به بانک افزایش یابد. خوشبختانه با یاری خدای منان عنوان طرح هم خیلی مناسب انتخاب شد. یک عنوان واقعاً با مسمی! به واسطه این طرح، تسهیلات به متقاضیان خرید کالا داده می شود و ضمن رفع نیازهای مردم، کالاهای تولید داخل هم به فروش می رود و شرکت ها به سرمایه و سود خود دست می یابند. در این طرح شرط شده است که گیرنده تسهیلات تنها باید کالاهای ساخت ایران را خریداری کند و وجه خرید مستقیماً به حساب شرکت تولیدکننده واریز می شود. در این طرح امکان خرید کالاهای خارجی به هیچ وجه وجود ندارد.
توجیه اقتصادی واگذاری تسهیلات به مصرف کنندگان چیست؟
همه ما طی سال های گذشته شاهد یک پدیده نامطلوب به نام مطالبات معوق بوده ایم که در ایران از حد استاندارد بین المللی بسیار فراتر رفته و رقمی نجومی را رقم زده است که استمرارش به هیچ وجه به مصلحت نیست. از آن جا که بانک انصار در حوزه مطالبات معوق همواره رکورد دار کمترین مطالبات معوق بوده، کوشیده است تا این عارضه اقتصادی ویرانگر را در بانک انصار کنترل کند، لذا با مطالعه زیاد و اخذ مشورت از صاحبنظران سیاست تسهیلاتی خود را در راستای کاهش ریسک مطالبات معوق، در جهت تقویت سمت تقاضا تغییر داده است. در واقع، بررسی ها نشان داده است که تقویت سمت مصرف و تقاضا با ریسک بسیار کمتری همراه بوده و از آنجا که بانک انصار در مدیریت ریسک خود نیز پیشرفت های قابل توجهی به دست آورده، طرح حاتم را به عنوان سیاست تسهیلاتی تقویت سمت تقاضا به جای سمت عرضه به مرحله اجرا درآورده است.
اقدامات به عمل آمده در راستای اجرای این طرح از سوی بانک انصار را شرح دهید؟
به منظور اجرای طرح، اقداماتی به شرح زیر بعمل آمده است:
باعنایت به این که لازمه این طرح استفاده از طرح کارت‌اعتباری از طریق پایانه‌های فروش(POS) واتصال حساب تولیدکننده به دستگاه‌های POS به منظور واریز مستقیم وجه فروش کالا به حساب آنها و ایجاد محدودیت برای جلوگیری از خرید کالاهای مشابه خارجی بود، این امر مستلزم فراهم آوردن زیرساختهای موردنیاز بود که به حمدالله در زمان کوتاهی با کمک و اهتمام متخصصان وکارشناسان ذیربط در بانک، این امکان فراهم و آماده بهره‌برداری شد. از آنجا که طرف اصلی این طرح، تولیدکنندگان داخلی هستند، از همان ابتدای سال 1394 ضمن شناسایی و دعوت آنها، با بیش از20 شرکت واجدشرایط مذاکره شد و 11 شرکت تولیدکننده کالاهای اساسی، لوازم منزل، فرش و مبلمان با ما قرارداد امضاء کردند. سایت ویژه طرح حاتم با آدرس http://hatam.ansarbank.com/ راه اندازی شد و هم اکنون به‌عنوان یک لینک با عنوان «حاتم» به وب سایت رسمی بانک انصار متصل شده است تا متقاضیان گرامی این تسهیلات بتوانند از جزییات طرح و نحوه برخورداری از مزایای آن و شرکت‌های طرف قرارداد و نیز آدرس نمایندگی‌های فروش کالا وآدرس شعب بانک آگاه شوند. به منظور سهولت در فروش کالا به متقاضیان، با تولیدکنندگان هماهنگی شد تا نمایندگی‌های فروش خوددر سراسرکشور را معرفی کنند تا پیرو آن، بانک به نصب پایانه فروش(پوز) در آن ها اقدام کند و هم اکنون در 240 شهرکشور، 655 نمایندگی شرکت‌های طرف قراردادآماده فروش کالاهای خود هستند. راه اندازی بخش نظارت وکنترل برحسن اجرای طرح که این امر از طریق سامانه‌های ایجادشده و تماس تلفنی با استفاده کنندگان تسهیلات ونظارت حضوری وغیرحضوری برعملکرد نمایندگی‌های فروش کالا و شعب بانک وقیمت کالاها صورت می‌گیرد.
نحوه استفاده متقاضیان از طرح مذکور چگونه است؟
متقاضیان استفاده از کالاهای داخلی می‌توانند بامراجعه به سایت طرح‌حاتم و اطلاع از شرایط و مقررات خریدکالاهای موردنیاز وموجود، پس از ثبت نام در طرح و اخذ کُد رهگیری برای دریافت تسهیلات به شعبه تعیین شده مراجعه کنند و با ارایه مدارک لازم به تشکیل پرونده بپردازند ومراحل لازم برای دریافت تسهیلات را طی کنند و با مراجعه به هریک از نمایندگی های فروش در سراسر کشور که آدرس آن ها در سایت مربوط آمده است، نسبت به خرید کالای موردنظر اقدام نمایند.مبلغ تسهیلات درنظرگرفته شده برای هرمتقاضی حداکثر 100میلیون ریال با نرخ سود 15% و مدت بازپرداخت آن حداکثر 30 ماهه ومهلت استفاده از اعتبار موجود در کارت، حداکثر یک ماه است و پس از آن کارت باطل خواهد شد، چراکه اعتبارتخصیص یافته یکبارمصرف است. دارنده کارت طی یک ماه مهلت تعیین شده می‌تواند در چندمرحله و از چندین فروشگاه مختلف کالای موردنیاز خود را خریداری کند.
برای توسعه طرح، چه برنامه هایی دارید؟
به منظور توسعه طرح و امکان فروش هرگونه کالای موردنیاز متقاضیان، درنظراست که با سایر شرکت‌های تولیدکننده داخلی(اعم از لوازم خانگی وغیره) مذاکره کرده و آنها را تحت پوشش طرح قراردهیم و همچنین تعداد نمایندگی‌های فروش کالاها را افزایش دهیم. افزون براین، درحال برنامه ریزی هستیم که امکان فروش کالاها را به صورت تمام الکترونیک فراهم کنیم و زحمت مراجعه به نمایندگی های فروش را کم کنیم. البته این برنامه را هم داریم که بر اجرای طرح با دقت نظارت کنیم و کاستی‌های آن را برطرف کنیم تا حداکثر رضایت مشتریان و متقاضیان را تأمین کنیم.
برنامه های تبلیغی و اقناعی خود را برای غلبه بر این تصور در افکارعمومی که کالاهای ایرانی در برابر کالاهای خارجی از کیفیت و امتیازات کمتری برخوردار هستند، توضیح دهید؟
یکی از چالش‌های قابل‌پیش‌بینی ما در همان ابتدای طرح و درطول اجرای آزمایشی، تقاضای برخی از درخواست‌کنندگان تسهیلات برای گرفتن مجوز در جایگزین کردن کالاهای خارجی با کالاهای داخلی بود که این امر موضوع کیفیت کالاهای داخلی و امتیازات آن ها در برابر کالاهای خارجی را مطرح می کرد. ما ضمن مخالفت با این درخواست، طی مذاکره با شرکت های تولیدی همواره این موضوع را طرح کرده و درخواست و پیشنهاد کرده ایم که با اقداماتی که انجام می‌دهند، دیدگاه و تصور مردم را تغییر داده و مردم را بیشتر به سوی خرید کالاهای داخلی ترغیب وتشویق کنند. البته می‌توان از استفاده‌کنندگان تسهیلات طرح‌حاتم درخواست کرد که نظرات خود را درباره کالاهای مورداستفاده به نمایندگی‌های فروش منعکس کنند تا به واسطه آنها، تولیدکنندگان به میزان بیشتری با ضعف و کاستی‌های تولیدات خود آشنا شوند. به هرحال، مزیت رقابتی یک نیاز در تولیدکالا در داخل است که می‌تواند درصورت تحقق، بازارفروش کالاهای ایرانی را رونق بخشد.
در اجرای طرح با چه چالش هایی رو به رو هستید؟
یک چالش، میل بسیاری از افراد به خرید کالاهای خارجی است که امیدواریم تولیدکنندگان داخلی راه حل مناسبی برایش پیدا کنند. چالش دیگر این است که برخی نمایندگان فروش به دلایل گوناگون که در وقت مناسب به آن خواهیم پرداخت، تمایلی به همکاری و همراهی با مجریان طرح در تقویت صنایع داخلی نداشته باشند. ما درحال اتخاذ تدابیری هستیم که براساس آن ها این دسته از نمایندگی ها را به همکاری در اجرای طرح تشویق و ترغیب کنیم. این افراد باید بدانند که تقویت مبانی اقتصادی کشور به سود همگان است.
برای دریافت این تسهیلات، چه مدارکی موردنیاز است و چه مراحلی باید طی شود؟
نوع مدارک در سایت طرح حاتم مشخص شده و متقاضیان پس از ثبت‌نام در سایت طرح حاتم، باید در مهلت تعیین‌شده به شعبه موردنظر مراجعه کنند و مدارک لازم را برای طی مراحل دریافت تسهیلات که کمترین فرایند اداری را داراست، ارایه دهند وسپس ضامن معتبری را معرفی کرده وضمن احراز صلاحیت برخورداری از مزایای طرح حاتم، تشکیل پرونده داده و نسبت به اخذ کارت اعتباری حاتم اقدام کنند.
در هر خانواده چند نفر می توانند از این تسهیلات استفاده کنند؟
برای هر فرد واجد شرایط، امکان استفاده از تسهیلات فراهم‌شده ومحدودیتی برای اعضای یک خانواده وجودندارد. مهمترین شرط استفاده از این طرح، احرازصلاحیت دریافت وتوانایی بازپرداخت اقساط و عمل به تعهدات و به عنوان مثال درآمد معین ماهانه است. متقاضیان می‌توانند به منظور آسان شدن دریافت تسهیلات، درصورتی که از یارانه دولتی استفاده می‌کنند و مبلغ یارانه به حسابشان واریزمی شود، با انتقال یارانه خود به بانک انصار موافقت کنند و به بانک برای وصول اقساط خود اجازه برداشت بدهند.
وضعیت خدمات پس از فروش این کالاها چطور است؟
خدمات پس از فروش کالاهای خریداری شده و سایر موارد دیگر مانند ضمانت نامه، گواهی کیفیت و تعیین قیمت کالا به عهده شرکت تولیدکننده است و بانک در قبال آن هیچ مسئولیتی ندارد.
چه کسانی برای دریافت این تسهیلات اولویت دارند؟
امکان استفاده از تسهیلات این طرح برای همگان وجود دارد و با عنایت به این که در سال جاری 10 هزارمیلیارد ریال به این طرح اختصاص یافته است، تعیین اولویت ضرورتی ندارد و بانک انصار درنظر دارد که درصورت استقبال از طرح و انجام تعهدات استفاده کنندگان، اعتبار طرح را افزایش دهد. با این وجود، در صورت وجود محدودیت اعتباری، مزدوجین جوان، خانواده های شهدا و ایثارگران و بازنشستگان نیروهای مسلح اولویت دارند.
دلایل شما برای نسبت دادن این طرح به اقتصادمقاومتی چیست؟
در فرمایش‌های پیاپی مقام‌معظم‌رهبری و همچنین سیاست‌های اقتصادمقاومتی که توسط معظم له ابلاغ گردید، ضمن تأکید برحمایت از تولید داخلی، به ویژه در بند8 ، موضوع ترویج مصرف کالاهای داخلی مطرح شده و بنابراین از آنجا که این طرح در راستای ترویج مصرف کالاهای داخلی و پرهیز از مصرف کالاهای مشابه خارجی تدوین شده است، یک طرح در راستای تحقق اقتصادمقاومتی به شمارمی آید. بانک این طرح را با توجه به این که می تواند هر دو موضوع را پوشش دهد، طراحی کرده و به مرحله اجرا درآورده است. انشالله درنظر داریم که با طراحی نمونه های مشابه درحد توان و امکان بین تولیدکننده ومصرف کننده کالاهای ایرانی یک رابطه منطقی برقرار کنیم و باعث رونق تولید داخلی شویم.
میزان استقبال از طرح چگونه است؟
این طرح از اواخر سال 1394 ابتدا به صورت آزمایشی، به مرحله اجرا درآمد و تاکنون 1397 نفر از 106 میلیارد ریال تسهیلات آن استفاده کرده‌اند.
آیا امکان استفاده از طرح حاتم از سوی سایر بانک‌ها وجود دارد؟
بانک انصار ازهمان ابتدا، با این قصد ونیت که بتواند یک مدل اجرایی در نظام بانکی کشور در راستای تحقق اقتصادمقاومتی و حمایت از تولید داخلی معرفی کند، طرح حاتم را به مسئولان ذیربط در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد و کارشناسان آن بانک نیز باحضور در بانک انصار درجریان امور مربوطه قرارگرفتند. همچنین این بانک آمادگی دارد که تجربیات خود را در اجرای این طرح دراختیار بانک‌های کشور قراردهد