چگونگی تعیین نرخ ارز در ایران

در مورد نرخ ارز فعلی در کشور، من فکر می کنم که این قیمت، یک قیمت مصنوعی است. ما بر طبق برآورد انباشته می توانیم نرخ ارز را تعیین کنیم؛ یعنی با توجه به تغییرات از زمانی که نرخ ارز ما در بازار با نرخ ارز رسمی یکی بود، تا به حال و در نظر گرفتن تورم داخلی و خارجی، نرخ فعلی دلار ما حدود 2500 تومان تعیین می شود. شاید بانک مرکزی هم بر این اساس ارز مبادله ای را نزدیک به 2500 تومان تعیین کرده است. به نظر می آید که 2500 تومان نرخ بازار و نرخ تعادلی باشد.

گران بودن نرخ ارز در وهله اول ممکن است به نفع تولیدکنندگان باشد؛ یعنی در مقابل واردات رقابت کنند تا چرخ تولیدمان راه بیفتد. اما بعدا متعاقب این که به مواد اولیه و ماشین آلات نیاز داشتند، تولید برای آنها گران تر تمام می شود. به خصوص در مورد ماشین آلات ممکن است برای توسعه آنها اقدامی صورت نگیرد و نهایتا بالا بودن نرخ ارز، به افت و نزول کیفیت منجر شود.

بنابراین ما باید تعیین شدن نرخ ارز را به عهده بازار بگذاریم و نباید به صادرکننده فشار وارد کنیم تا ارزش را به صورت مبادله ای تبدیل کند. صادرکننده می تواند ارزش را هر طور که مایل باشد، بفروشد و یا این که کالا وارد کند. اگر ما این کار را عملی کنیم، می توانیم نرخ تعادلی واقعی را به دست بیاوریم؛ اما اگر بگوییم که صادرکننده باید ارزش را تهاتر کند یا این که به اندازه آن، واردات انجام بدهد یا به نرخ مبادله ای به واردکننده بفروشد، نمی توانیم به نرخ تعادلی برسیم. برای این که به نرخ بازار برسیم و قیمت واقعی را پیدا کنیم و تولیدکنندگان ما بتوانند سیگنالهای لازم برای مفید بودن کار و صادراتشان را به دست بیاورند، باید ارز حاصل از صادرات را در اختیار خود صادرکننده قرار بدهیم.

رضا فرزانه رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کاشان