خبرایران: روز «مراغه» با حضور مسئولان و مدیران، عضو خبرگان رهبری و امام جمعه شهر، مدیر کل موزه های کشور، معاون استاندار و فرماندار ویژه مراغه و هنرمندان در سالن سرباز شهرستان مراغه برگزار شد.
ناظم عزیزی دبیر ستاد روز مراغه در این آیین گفت: به استناد سخنان پروفسور احمد دالکی، دکتر ابراهیمی دینانی، دکتر منصور غلامی، دکتر سعید آبادی، مردم و مسئولین شهر مراغه باید تلاش کنند روزی را در تاریخ و تقویم رسمی ثبت کنند تا بتوانند شهر زیبا و تاریخی خود را معرفی کنند. 16 اردیبهشت به همت امام‌جمعه و شورای فرهنگ عمومی شهرستان به‌عنوان روز مراغه ثبت‌شده تا بتوانیم توانایی‌ها و پتانسیل‌های این شهر را در منطقه و حتی سطح ملی و بین‌المللی معرفی کنیم. تفاوت سومین سال برگزاری روز مراغه با سال‌های قبل این است که در دوره اول همکاری NGOها بسیار پررنگ بود. در دوره دوم بخش دولتی بسیار فعال‌تر و پررنگ‌تر ظاهر شده و در دوره سوم هم اتحاد بخش سمن‌ها و هم بخش دولتی دوشادوش یکدیگر برای این مراسم تلاش کرده‌اند. لازم است که هفته و روز مراغه که علاوه بر بسته شدن زیج ایلخانی و برپایی رصدخانه، امسال با هفته معلم و روز کارگر و روز شوراها و هفته عقیدتی سیاسی مقارن شده است که خود از برکت روز مراغه است.
معاون استاندار و فرماندار شهر مراغه در سخنان خود اشاره کرد: مراغه شهر تمدن ساز و تأثیرگذار در تاریخ است که از 800 سال قبل مآمن دانشمندان و فرهنگ دوستان اهل علم از گوشه گوشه عالم بوده است. این شهر از خواجه نصیر تا پروفسور قناد و دیگر نخبگان علمی، جهانی شده است. مراغه مهد ردیف‌ها و نت های موسیقی توسط عبدالقادرهاست. هدف از برگزاری این مراسم، بازیابی هویت دیرینه شهر مراغه است. این روز، روز جوان و نوپایی است. بعد از بازیابی باید به فکر شناساندن ابعاد مختلف شهر باشیم که هم در داخل و هم در خارج از ایران وظیفه هر ایرانی و مراغه‌ای است. البته این روز صرفاً برای گذشته و تاریخ نیست. چراکه مکتب مراغه ساری و جاری است. البته ایجاد زمینه‌های لازم برای احیای آثار قدرتمند مکتب مراغه ازجمله رصدخانه مراغه همت مضاعفی را می‌طلبد.
آیت‌الله پورمحمدی امام‌جمعه مراغه هم درباره اهمیت روز مراغه گفت: معرفی گذشته و تاریخ مراغه برای این است که جوانان با شناسنامه خود آشنا شده و اطلاع پیدا کنند. مراغه از جمله شهرهایی است که شناسنامه زیاد و قابل‌تأملی دارد. 19 سال پیش سازمان میراث فرهنگی اعلام کردند که مراغه جزء 10 شهر برتر تاریخی کشور است. البته ما باید همه آثار فرهنگی و تاریخی خود را حفظ کنیم حتی اگر مربوط به دوره اسلامی نباشد. با بودجه‌ای هم که میراث فرهنگی اختصاص می‌دهد نمی‌توان این‌همه آثار را حفظ کرد که جای بسی انتقاد را دارد. البته همگان می‌دانند که مراغه‌ای‌ها خیر و محسن هستند که می‌توانند بسیاری از مساجد و آثار تاریخی را آباد کنند ولی چون بایستی با قوانین و شرایط میراث فرهنگی این کار انجام گیرد اندکی برای این کار محدودیت ایجاد میشود که ما هم تأکید می‌کنیم یا باید میراث فرهنگی این‌ها را ساخته و آباد و احیا کند یا باید اجازه احیا را به مردم و خیران بسپارد. اینکه لقب شهرستان ویژه را به مراغه داده‌اند فقط در حد یک اسم است که کارکرد دیگری ندارد.
وی در ادامه افزود: درگذشته 22 مدرسه در مراغه وجود داشته که شاهان و شاهزاده‌ها و صدراعظم‌های زیادی در اینجا درس‌خوانده‌اند. ابن اثیر در کتاب الکامل می‌گوید که مغولان با حمله خود مراغه را به ویرانه تبدیل کردند. در سال 618 به این شهر حمله کردند ولی فقط 4 سال طول کشید تا مراغه از دست مغولان خارج شود. به لطف خواجه‌نصیرالدین که لقب معلم البشر و استاد البشر به وی داده‌اند، در سال 657 مراغه پایتخت ایلخانان شد. شهر مراغه شرایط خاصی دارد اینجا را نمی‌شود با بودجه‌ها و هزینه‌های شهرستانی و حتی استانی احیا کرد. باید فکر و اندیشه ملی با بودجه‌های ملی برای رصدخانه که اثری جهانی است در نظر گرفته شود.
آیت‌الله پورمحمدی توضیح داد: علامه حسن‌زاده آملی در خاطراتشان از دوره‌ای که به مراغه آمده بودند این‌گونه می‌نویسند که محل رصدخانه مراغه بهترین نقطه و شرایط را برای انجام رصد نجومی دارد. در دورانی که هیچ چاپخانه‌ای وجود نداشته 400 هزار جلد کتاب در دانشگاه رصدخانه مراغه وجود داشته، مگر چیز کمی است؟ همایش‌های این‌چنینی می‌توانند باعث شوند تا جوانان و دانشجویان بدانند که گذشته پرافتخار این شهر چه بوده است. شخصیت‌های بزرگی چون قطب‌الدین شیرازی، شیخ شهاب‌الدین سهروردی، فخر رازی همه طلبه و دانش‌آموخته اینجا و مکتب مراغه بوده‌اند. در طول 21 سال خدمت بنده به‌عنوان امام‌جمعه این شهر، این بوده است که آثار فاخر و تاریخ این شهر احیا شود. به قول ضرب‌المثل عربی: شمّ الساعدک (با بازوی قوی و توان خستگی‌ناپذیر)
در این مراسم امام‌جمعه شهر مراغه و نماینده خبرگان رهبری نشان مراغی را به استاد حیدر عباسی اهدا کردند که آقای باستانی به نیابت از استاد عباسی نشان را تحویل گرفتند.
*کارگر: تاریخ و میراث فرهنگی می‌توان به‌عنوان سیاست عمل کند
محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌ها در مراسم روز «مراغه» گفت: وزیر فرهنگ و آموزش اتریش در افتتاح موزه‌ای به نقل از وزیر اقتصاد آن کشور گفته بودند که کرسی شرق‌شناسی برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها باید تعطیل شود. ایشان در پاسخ به آن فرد گفته بودند که بدون تعامل با شرق قادر به ادامه حیات نیستند. غرب باید به شکل مستمر با شرق ارتباط داشته و نماینده‌ای در آنجا داشته باشد. پس از این مطالب علاوه بر اینکه رشته و کرسی شرق‌شناسی تعطیل نشد بلکه منجر با تأسیس رشته و کرسی ایران‌شناسی شد که بنده را به‌عنوان سخنران به آنجا دعوت کردند. در نمایشگاهی که در اروپا تشکیل‌شده بود یونان را مهد تمدن و ایران را برهم زننده تمدن معرفی کرده بودند. درحالی‌که همان نمایشگاه مشخص کرد که ایران محور تمدن است و این حملات یونان به شرق بود که آتش جنگ را برافروختند. در نمایشگاه دیگری هم آقای یاکوب درباره اقلیم ایران گفتند که آب نماد ایران است. تمدن و فرهنگ ایران هرکجا رفته آبادی و آبادانی را به ارمغان آورده است. هر ناپاکی که وارد آب شد پاک می‌گردد. هر تمدن ناپاکی که وارد ایران شده، پاک‌شده است. مثل تمدن مغولان.
کارگر ادامه داد: تمدن ایران از 11 هزاران سال پیش به شکل مستمر حرکت داشته و از جریان و بلوغ نایستاده است. هیچ حمله و هیچ هجومی نتوانسته آن را از حرکت بازدارد. بعد از گزارش و سخنان آقای یاکوب به آقای خررازی گفتم که می‌خواستیم با روش سیاسی ایران را معرفی کنیم، هزینه و زمان زیادی را باید صرف می‌کردیم تا در تیتر اول روزنامه‌های برتر جهان نام ما را می‌زدند درحالی‌که میراث فرهنگی و دیپلماسی تاریخ و فرهنگ می‌تواند پنجره اخلاق و تمدن را به روی ما بگشاید و نقش خود را ایفا کند. باید برای توسعه پایدار از میراث فرهنگی و ابنیه‌ها مدد بگیریم. از گذشته‌های دور درباره آب و مدیریت آن اشتباهاتی وجود داشته است. مسئله خشک‌سالی و نبود آب از گذشته‌های دور، از دوران داریوش بوده که وی از اهورامزدا می‌خواهد که این کشور را از دروغ و جنگ و خشک‌سالی نگه دارد. این سرزمین توانسته 2500 سال با خشک‌سالی مقابله کند؛ از طریق معماری خاص خودش. تمدن و کشور ما محصول خشکی است. قنات‌ها، باغ‌ها، معماری‌ها و حتی ساختمان‌های ما بر اساس اقلیم خشک درست شده‌اند. اگر امروز در شهرسازی به مشکل برخورده‌ایم چون به شهرسازی اصیل خودمان رجوع نکرده‌ایم تا آن تجارب را ادامه دهیم. اگر مشکل ساختمان‌سازی داریم از مصالح بوم آورد استفاده نکرده‌ایم. میراث فرهنگی شامل ملموس (آنچه از آثار تاریخی می‌بینیم) و ناملموس (باورهایی که در جامعه ایرانی وجود دارد) است.
وی با اشاره به اینکه جامعه ما یک جامعه آیینی است یادآور شد: اینکه به یک استاد احترام می‌گذاریم در هیچ کجای قانون وجود ندارد بلکه در آیین و فرهنگ ماست. برای توازن جامعه باید از میراث ناملموس کمک بگیریم. میراث فرهنگی تلاش می‌کند دستاوردهای 11 هزارساله و مثل رود رونده را حفظ کند. افتخار می‌کنیم وقتی رئیس‌جمهور ما به سفر سازمان ملل می‌رود اولین خشت ساخته‌شده جهان را به آنجا هدیه می‌دهد. چون خشت نشان تمدن و ساختن است. هدیه دادن چنین چیزی نشان می‌دهد که اولین تمدن و آبادانی از ایران شروع‌شده است. ما به پدران خود افتخار می‌کنیم. پدران ما اگر در برابر مشکلات اسکندر و مغول پیروز شده‌اند ما چرا نتوانیم؟ اگر ما نمی‌توانیم توریست و گردشگر را جذب کنیم، مشکل از بنای تاریخی نیست، بلکه راهکارهایی هم وجود دارد. مثلاً نماینده شهر می‌تواند رصدخانه را جزء پروژه‌های ملی در سازمان برنامه قرار دهد و اعتبارت خاصی را از مجلس بگیرد. جذاب‌ترین نکته‌ای که می تواند گردشگر را به مراغه جذب کند تفاوت معماری شهر است. مراغه‌ای که روزی پایتخت سیاسی کشور بوده، امروز می‌تواند با کمک راه‌آهن، فرودگاه و راههای ارتباطی، پایتخت گردشگری و تاریخی بشود. باید تلاش کنیم در موقعیت‌ها و اختلافات داخلی که ممکن است برای حال مراغه مضر باشد و آسیب بزند قرار نگیریم و آتش‌بس اعلام کنیم. شکوه تاریخی این شهر را می‌توان با نوشتن دایرة‌المعارف مراغه به گذشته سابق خود بازگرداند.
روز برپایی رصدخانه مراغه، روز تدوین تقویم رصدی مراغه که با استناد به کتب تاریخی و دست‌نوشته‌های مکتوب، روز 4 جمادی‌الاول 657 هـ. ق مقارن با 16 اردیبهشت 638 هـ. ش هست. احداث رصدخانه مراغه زمینه‌ساز اصلی ثبوت مکتب علمی و فرهنگی مراغه بوده و 16 اردیبهشت بهترین روز برای پاسداشت خدمات علمی و ادبی مراغه به جهان اسلام خصوص تجرید عقاید شیعه و امامیه است. 16 اردیبهشت، روز احیای مکتب علمی، فرهنگی و هنری دوره اسلامی در مراغه نامگذاری شده است.