ستاری: اقتصاد نفتی نیازی به نخبه ندارد/ اقتصاد دانش‌بنیان تفکرات ۱۰۰ سال گذشته ما را تغییر می دهد

به گزارش خبر ایران و به نقل از روابط عمومی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری در سفر یک روزه خود به استان کرمانشاه، در جمع روسا، دانشگاهیان و نخبگان استان با اشاره به اهمیت اقتصاد دانش بنیان در پیشرفت کشور عنوان کرد: دلیلی که به ایجاد اقتصاد دانش بنیان منجر شده، لزوم تغییر نگرش هایی است که در کل نظام اقتصادی کشور و اقتصاد مقاومتی باید رخ دهد.

مشکلات اقتصاد نفتی

وی با بیان اینکه اقتصادی که در آن نفت با 5 دلار استخراج و به 100 دلار فروخته می شود، نیازی به نخبه، دانشگاهی و حتی تولیدکننده ندارد، افزود: بر همین اساس اقتصاد دانش بنیان بسیاری از اصول فکری ما طی 100 سال گذشته را تحت تاثیر خود قرار می دهد. ازجمله مواردی که در این زمینه مطرح می شود، این است که دانشگاه ها درصد قابل توجهی از درآمدشان را از محل فروش فناوری هایی که خود به دست آورده اند، باید تامین کنند.

ستاری همچنین با اشاره به دو بخش بودن دانش عنوان کرد: یک بخش دانش با عنوان تحقیقات مرز دانش است که دولت ها در آن هزینه می کنند و دستاوردهای تجاری سازی در آن کم است و در طولانی مدت رخ می دهد. بخش دوم، تجاری سازی است که مکانیزم بازار در آن حاکم است. مکانیزم بازار در قالب دانشگاه شکل نمی گیرد. مکانیزم تجاری سازی در قالب پژوهشکده های دولتی به وجود نمی آید.

هزینه های زیاد در بخش پژوهش

رئیس بنیاد ملی نخبگان همچنین اظهار کرد: کشور ما در حوزه پژوهش هزینه های زیادی کرده است. بنابراین من انتقادهایی که مربوط به کم بودن بودجه پژوهش است را قبول ندارم. پژوهشکده ای در کشور داریم که در سال 500 میلیون تومان به هیئت علمی حقوق پرداخت می کند. کدام پژوهشکده در کشور داریم که می تواند حقوق پرسنل خود را تامین کند؟ چرا این اتفاق در سیستم پژوهشی ما افتاده است؟ پژوهشکده ای داریم که 90 سال قدمت دارد اما اکنون در دنیا صاحب جایگاه درخوری نیست و تاثیری در نظام کاری کشور ندارد.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری روش های جاری در بخش پژوهش کشور را نادرست دانست و تاکید کرد: قرار نیست این روش های نادرست را در اقتصاد دانش بنیان تکرار کنیم. در اقتصاد دانش بنیان بحث نظام ملی نوآوری را داریم که اصل اول اش این است که دانشگاه و صنعت نمی توانند به طور مستقیم با هم تبادل دانشی و اقتصادی داشته باشند. بلکه احتیاج به نهادهای واسط دارند. پارک های علم و فناوری، مراکز رشد و نوآوری و شرکت های دانش بنیان، از جمله نهادهای واسط میان دانشگاه و صنعت هستند.

موافقتنامه با 14 دانشگاه منتخب

دکتر ستاری با بیان اینکه دانشگاه های بزرگ دنیا 70 درصد درآمدشان را از طریق فروش فناوری کسب می کنند، این سوال را مطرح کرد که تا کی دانشگاه ها باید منتظر تزریق بودجه دولتی باشند؟ و در ادامه گفت: برای اینکه تمرین کنیم رویکرد جدید اقتصادی در دانشگاه جاری شود، روز گذشته با 14 دانشگاه منتخب کشور موافقتنامه مشترکی امضا کرده ایم که براساس آن 5 درصد فروش شرکت های دانش بنیان وابسته به دانشگاه ها، به خود دانشگاه تعلق خواهد گرفت.

وی بر لزوم تجلیل از اساتیدی کارآفرین که با بخش صنعت قرارداد همکاری دارند، تاکید کرد و ادامه داد: برخلاف فرهنگ فعلی دانشگاه که همکاری با بخش صنعت را رویه غلط می دانند، اساتید ما با تاسیس شرکت های دانش بنیان باید وارد این عرصه شوند. قطعا همه اساتید چنین ظرفیتی ندارند که امری طبیعی است. از این رو پیش بینی ما این است که 10 الی 15 درصد اساتید را بتوانیم از طریق این جایزه وارد عرصه اقتصاد دانش بنیان کنیم. اما راه های دیگری نیز وجود دارد که ما در حال پیگیری آن هستیم.

حمایت از پژوهش در مرز دانش

رئیس هیئت مدیره صندوق حمایت از پژوهشگران و نوآوران با بیان اینکه از طریق ستادهای 13 گانه توسعه فناوری راهبردی در معاونت علمی، از پژوهش های مربوط به مرز دانش نیز حمایت خواهد شد، افزود: امسال صندوق حمایت از پژوهشگران و نوآوران را مامور کردیم که از پژوهش های مرز دانش و پایه ای که قابلیت تجاری سازی ندارند، حمایت کند. قرار نیست ما پژوهش و توجه به دانش های پایه ای را تعطیل کنیم، بلکه جهت گیری ما به سمت کاربردی کردن بخش هایی از دانش است که به حل مشکلات کشور می انجامد.

دکتر ستاری همچنین هر پروژه ای که به شیوه جدید، قابلیت اشتغال زایی داشته یا در جهت حل مشکلات دانشگاه باشد را قابل حمایت دانست و ابراز کرد: من تلاش پژوهشکده ها را نفی نمی کنم چرا که تلاش های زیادی در آنها شده است اما ما نفعی از این تلاش نمی بریم. مردم شیرینی و حلاوت این تلاش ها را در زندگی شان احساس نمی کنند. در دنیا هیچ پژوهشی، چه در بحث مرز دانش و چه در بحث تجاری سازی، بدون مشتری نخواهد بود. اما مشکل ما در اجرای شیوه های پژوهشی است.

حل مشکلات استان توسط دانشگاهیان

وی با طرح این سوال که در کجای دنیا یک استاد با دارا بودن پنج مدرک phD یافت می شود که حتی یک قرارداد با بخش صنعت نداشته باشد؟ ادامه داد: معتقدیم جامعه دانشگاهیان باید مشکلات عمده هر استان از جمله اشتغال، ریزگردها، آب، محیط زیست، بخش کشاورزی و... را حل کنند. مشکلات این استان در پایتخت حل نمی شود بلکه در داخل همین استان برطرف خواهد شد. ما حاضریم در حوزه پژوهشی و فناوری ظرفیت های قانونی و فراسازمانی معاونت علمی را در اختیار دانشگاهیان هر استان قرار دهیم. اگر دانشگاهیان به درستی وارد تعامل با این معاونت شوند می توانند از این ظرفیت ها به خوبی بهره بگیرند.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با اشاره به ساختار اداری کم حجم این معاونت عنوان کرد: هنر ما در این است که از بهترین های کشور در بهترین جایگاه ها استفاده کنیم. 13 ستاد فناوری راهبردی در معاونت علمی داریم که بهترین های کشور در آن جمع شده اند و تصمیم می گیرند که در بخش های مربوط به علم پیشرفت ایجاد کنند.

تفاهمنامه همکاری با دانشگاه آزاد اسلامی

ستاری در ادامه، از تفاهمنامه همکاری میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و با دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد که براساس آن نخبگان کشور در هیئت های علمی دانشگاه های آزاد سراسر کشور جذب می شوند و معاونت علمی نیز از این کار حمایت مالی می کند.

دبیر هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی ابراز امیدواری کرد که همه دانشگاهیان برای رشد اقتصاد دانش بنیان دست در دست هم دهند و افزود: براساس تبصره ق قانون بودجه، کسانی که در کاهش مصرف انرژی دستاورد علمی داشته باشند امکانات بسیار خوبی برایشان در نظر گرفته شده است. بنابراین اساتید دانشگاه ها باید در قالب شرکت دانش بنیان وارد این عرصه شوند. بحث بهینه سازی انرژی نخستین بازاری است که ما در برنامه کوتاه مدت مان آن را پیگیری می کنیم. در نتیجه شرکت هایی که در این حوزه قصد دارند فعالیت کنند معاونت علمی از آنان حمایت کامل خواهد کرد.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در پایان عنوان کرد: افتخار می کنیم که به جامعه دانشگاهی خدمت کنیم. دانشگاهیان نیز باید سعی کنند از طریق مکانیزم هایی که در ستادهای فناوری معاونت علمی و فناوری وجود دارد از امکانات موجود بیشترین بهره را بگیرند.