عبای ریاست مجلس خبرگان بر دوش هاشمی‌شاهرودی /سیدِخبرگان، در میانه مهدوی‌کنی و هاشمی‌رفسنجانی

با وجود آیت‌الله مشکینی، هیچ یک از اعضای مجلس خبرگان به خود اجازه نمی‌داد که برای این پست نامزد شود و در هر دوره تنها آرا به نفع« معلم اخلاق» به گلدان ریخته می‌شد. آیت الله علی مشکینی از جمله روحانیونی بود که مورد احترام تمام جریان‌های سیاسی از جمله اصول گرایان و اصلاح طلبان بود.درگذشت این استاد اخلاق در تابستان سال 86 و درست دو سال بعد از به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد، باعث شد تا ریاست مجلس خبرگان رهبری وارد فاز جدیدی شود و برای اولین بار شاهد رقابتی سخت برای کسب این کرسی مهم باشیم. گروه‌های سیاسی با توجه به شرایط حساس کشور و تغییرات گسترده‌ای در راس قوه مجریه، سعی می‌کردند زمین بازی مجلس خبرگان رهبری را به سود خود تغییر دهند. رقابت در مجلس خبرگان به دو طیف حامی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و طیف آیت‌الله مصباح یزدی - آیت‌الله جنتی تقسیم شد و هر دو گروه رایزنی‌های خود را با اعضای مجلس خبرگان برای جلب نظرشان آغاز کردند. سرانجام برای رقابت نهایی دو نام بزرگ به رقابت به یکدیگر پرداختند. دو سیاستمداری روحانی که یکی ریاست مجمع تشخیص را به عهده داشت و دیگری دبیری شورای نگهبان. نتیجه انتخابات ریاست مجلس خبرگان رهبری نشان دادن که وزن سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی بیش از جریان مقابل است. رئیس مجمع تشخیص با 41 رای در مقابل 34 رای آیت‌الله جنتی از مجموع 76 رای، توانست به کرسی ریاست مجلس خبرگان تکیه بزند. آیت‎‌الله هاشمی در دوران ریاست آیت‌الله مشکینی عهده دار نایب رئیس این مجلس بود و بنابر روایت اعضای مجلس خبرگان، جلسات را بیشتر او اداره می‌کرده است. این انتخاب کمک زیادی به بازسازی چهره‌ هاشمی رفسنجانی در فضای سیاسی ایران به ویژه بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری 84 کرد. بسیاری معتقد بودند که او بعد از این شکست جایگاه خود را در میان مردم و خواص از دست داده است. رای نمایندگان به مجلس خبرگان به او به خوبی نشان داد که هاشمی همچنان همان سیاستمدار قدرتمند سال‌های نه چندان دور ایران است.دوران ریاست هاشمی رفسنجانی بر مجلس خبرگان طی شد تا روزهای انتخابات سال 88 و حوادث بعد از آن تغییرات گسترده‌ای در فضای سیاسی ایران بوجود آورد. این موسم تحولات به مجلس خبرگان نیز رسید و زمزمه‌‌هایی از تغییر رئیس این مجلس به دلیل نقش موثر در حوادث بعد از انتخابات به گوش رسید. برخی از اعضای مجلس خبرگان اعتقاد داشتند که رئیس مجلس خبرگان باید فردی باشد که به دور از فعالیت‌های سیاسی و جناح بندی‌های موسوم باشد. حتی برخی از آنان اعتقاد داشتند که هاشمی رفسنجانی به دلیل مشخص نکردن مواضع خود در قبال حوادث سال 88 نمی‌تواند ریاست مجلس خبرگان را بر عهده داشته باشد. همین فضا باعث شد تا نام آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان نامزد ریاست مجلس خبرگان مطرح شود. روحانی که مورد قبول جریان‌های سیاسی و مورد اعتماد رهبری و همچنین شخص آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود. آیت‌الله امامی کاشانی از دوستان نزدیک این دو آیت‌الله در خاطرات خود به ماجرای تمایل هاشمی رفسنجانی برای ریاست آیت‌الله مهدوی کنی اشاره می‌کند و می‌گوید:« یک روز آیت الله هاشمی رفسنجانی در یکی از جلسات مجمع تشخیص به من فرمودند: شما آیت الله مهدوی کنی را می بینید؟ من گفتم: ایشان کسالت دارند و بنا دارم که به عیادت ایشان بروم. ایشان فرمودند: حتماً بروید و از قول من بگویید اگر شما داوطلب هستید، من نیستم و من می گویم که شما هستید. یعنی خودم هم اعلام می کنم.»هاشمی رفسنجانی در روز افتتاحیه جلسه خبرگان و قبل از آغاز رای گیری به شرایط بوجود آمده اشاره کرد و گفت:«۲ سال پیش هم برای ریاست خبرگان من از ایشان درخواست کردم تا نامزد شوند و من هم حمایتشان کنم.هاشمی رفسنجانی در ادامه اظهار داشت: ایشان اوایل گفته بودند که سن و سال و کسالت این اجازه را به من نمی دهد ولی من در جواب گفته بودم که این هم سابقه دارد و آیت الله مشکینی هم دخالت زیادی در امور نمی کردند ولی در نهایت جواب روشنی از طرف آیت الله مهدوی نرسید. امروز هم اگر آیت الله مهدوی تشریف بیاورند و رسما کاندید شوند من از ایشان حمایت می کنم و اگر کسی دیگر هم بیاید من همراهی می کنم.»همانطور که مشخص است، آیت‌الله هاشمی نیز با توجه به شرایط ترجیح می‌داد تا فضای مجلس خبرگان وارد فضای سیاسی نشود و به همین خاطر در روز رای گیری برای مشخص شدن رئیس مجلس خبرگان، بعد از سه سال از ریاست مجلس کنار کشید تا آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان رئیس تازه مجلس خبرگان به کرسی ریاست تکیه بزند.دوران تازه مجلس خبرگان با ریاست آیت‌الله مهدوی کنی آغاز شد و این دوران چهار سال بیشتر دوام نیاورد و آیت‌الله مهدوی کنی به دلیل سکته مغزی و بعد از 5 ماه در کما بودن دار فانی را وداع گفت تا بازهم مجلس خبرگان و ریاست آن به صدر اخبار سیاسی کشور بدل شود و همه به دنبال پاسخ این سوال باشند که رئیس مجلس خبرگان بعدی چه کسی است؟ در زمان بیماری آیت‌الله مهدوی، ریاست مجلس خبرگان بر عهده آیت‌الله هاشمی شاهردوی نایب رئیس اول مجلس خبرگان بود و همین امر باعث شده است تا بسیاری از او به عنوان رئیس بعدی مجلس خبرگان یاد کنند. آیت‌الله که چندی است در زمره مراجع تقلید قرار گرفته است، از علمای شناخته شده‌ی عراق قبل از انقلاب و عضو شورای نگهبان و رئیس قوه قضائیه بوده است. چهره روحانی که همیشه می‌شود او را با یک قبای سرمه‌ای و عبای مشکی نجفی یا نائینی مشاهده کرد. شخصیت فراجناجی او باعث شده است تا همه به آیت‌الله شاهرودی به عنوان یک شخصیت مورد اعتماد تمام گروه‌ها و جناح‌ها یاد کنند. همین ویژگی نیز باعث شد او با حکم رهبر معظم انقلاب عهده دار ریاست هیات حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه باشد.بسیاری بر این باور هستند که در کنار هاشمی شاهرودی، هاشمی رفسنجانی نیز وارد این عرصه خواهد شد اما با توجه به رابطه این دو و سخنان هاشمی در آخرین روز حضورش در ریاست مجلس خبرگان می‌تواند پی به این معنا برد که آیت‌الله نیز نظر مثبتی بر ریاست رئیس سابق قوه قضائیه دارد. هاشمی اعتقاد دارد که اگر فردی که مورد وثوق همه جریان‌های سیاسی باشد برای این پست نامزد شود، تمایلی برای حضور در پست ریاست مجلس خبرگان ندارد. آیت‌الله هاشمی می‌داند که اگر وارد این رقابت شود، تندروهای جریان مقابل برای اینکه او به این پست نرسد تمام تلاش خود را برای به حاشیه کشاندن این مجلس انجام خواهند داد، به خاطر همین سعی می‌کند فردی بر این کرسی تکیه بزند که دارای کمترین حاشیه سیاسی باشد. هاشمی شاهرودی رابطه صمیمی و دوستانه‌ای برخلاف برخی از اعضای مجلس خبرگان رهبری با هاشمی رفسنجانی دارد و همیشه از او به نیکی یاد کرده است. نزدیکی سیره عملی و سیاسی هاشمی شاهرودی به آیت‌الله مهدوی کنی نیز این باور را تقویت می‌کند که هاشمی شاهرودی می‌تواند چهارمین رئیس مجلس خبرگان رهبری لقب بگیرد. ورود هاشمی شاهرودی همراه با مقام معظم رهبری، سران قوا و آیت‌الله هاشمی در هنگامه اقامه نماز میت بر پیکر آیت‌الله مهدوی، می‌تواند نشانه دیگری از محتمل بودن ریاست آیت‌الله شاهرودی بر مجلس خبرگان رهبری باشد. به نظر می‌رسد تمام گروه‌های حاضر در مجلس خبرگان رهبری، نظر مثبتی بر روی آیت‌الله هاشمی شاهرودی دارند. هاشمی شاهرودی می‌تواند اولین رئیس سید مجلس خبرگان رهبری باشد.